Научный журнал Кыргызстана

Курманалиев К.А.
Курманалиев К.А.
K. Kurmanaliev

ПРИЧИНЫ СОЗДАНИЯ И ДЕЯТЕЛЬНОСТЬ НОВЫХ УЕЗДОВ НА ТЕРРИТОРИИ КЫРГЫЗСТАНА В 1919-1921 ГОДАХ
1919-1921-ЖЫЛДАРДА КЫРГЫЗСТАНДЫН АЙМАГЫНДА ЖАҢЫ УЕЗДДЕРДИ ТҮЗҮҮНҮН СЕБЕПТЕРИ ЖАНА ИШМЕРДҮҮЛҮГҮ
REASONS FOR THE CREATION AND ACTIVITY OF NEW COUNTIES IN THE TERRITORY OF KYRGYZSTAN IN 1919-1921

В данной статье рассмотрены причины и предпосылки создания новых уездов в Кыргызстане 1919-1921 годах. До 1920 года в Джети-Суйской области Туркестанской АССР были созданы новые уезды. Социал-революционеры, выступавшие против советской власти, стали добиваться создания ведомств в своих интересах. Жители некоторых мест стали вносить предложения по вопросу преобразования в уезд, в его вхождение, выхода и присоединения к ведению уезда. Жители Абильдинской волости обсудили вопрос отделения Токмокского уезда от Пишпекского уезда и выразили желание войти в состав Токмокского уезда Джети-Суйского облисполкома. Причина присоединения явилось отдаленность. Наряду с жителями русских сел, независимость этого места поддержало население многих кыргызских сел. В колониальной политике царства предлагалось отделить новый Нарынский уезд от Каракольского уезда, создать особый уезд для кыргызов и депортировать туда всех коренных жителей Пишпекского и Пржевальского уездов. Однако из-за начавшейся февральской революции проект не был реализован. Этот вопрос вновь был поднят в советское время и Совет Народных Комиссаров Туркестанской области издал постановление об организации Нарынского уезда как самостоятельной административной единицы.
Бул макалада 1919-1921-жылдардагы Кыргызстандын аймагындагы жаңы уезддерди түзүүнүн себептери жана өбөлгөлөрү каралды. 1920-жылга чейин Түркстан АССРнин Жети-Суу областында жаңы уезддер түзүлгөн. Совет бийлигине каршылаш социал-революционерлер өздөрүнүн кызыкчылыгы үчүн бөлүмдөрдү түзүүгө умтула башташкан. Кээ бир жерлердин тургундары уездге айландыруу, уезддин карамагына кирүү, чыгуу жана кошуу маселеси боюнча сунуштарды киргизе башташкан. Абилда волостунун тургундары Токмок участогун Пишпек уездинен көз карандысыз өзүнчө бөлүп берүү маселесин талкуулап, Жети-Суу областтык аткаруу комитетине Токмок уездинин курамына кирүүнү каалагандыгын билдирген. Себеби Токмоктун бир күндүк жол алыстыкта жайгашканы түрткү болгон. Орус кыштактарынын жашоочулары менен катар көптөгөн кыргыз айылдарынын калкы бул жердин өз алдынчалыгын колдошкон. Падышачылыктын колониялык саясатында Каракол уездинен жаңы Нарын уездин бөлүп, кыргыздар үчүн өзгөчө уездди түзүүнү, ал жерге Пишпек жана Пржевальск уезддеринин бардык түпкү тургундарын сүргүн кылууну сунуш кылышкан. Бирок февраль революциясынын башталышынан улам долбоор ишке ашырылбай калган. Бул маселе совет доорунда дагы көтөрүлүп Түркстан крайынын Эл комиссарлар кеңеши Нарын уездин өз алдынча административдик бирдик кылып уюштуруу жөнүндө декрет чыгарган.
This article examines the reasons and prerequisites for the creation of new counties in Kyrgyzstan in 1919-1921. Until 1920, new districts were created in the Jeti-Suu region of the Turkestan Autonomous Soviet Socialist Republic. Social revolutionaries who opposed Soviet power began to seek the creation of departments in their own interests. Residents of some places began to make proposals on the issue of transformation into a county, entry, exit and accession to the jurisdiction of the county. Residents of the Abilda volost discussed the issue of separating the Tokmok district from the Pishpek district and expressed a desire to join the Tokmok district to the Jeti-Suu regional executive committee. The reason was that Tokmok was a day's journey away. Along with the residents of Russian villages, the independence of this place was supported by the population of many Kyrgyz villages. In the colonial policy of the kingdom, it was proposed to separate the new Naryn district from the Karakol district, create a special district for the Kyrgyz and deport there all the indigenous inhabitants of Pishpek and Przhevalsky districts. However, due to the outbreak of the February revolution, the project was not implemented. This issue was raised again in Soviet times and the Council of People's Commissars of the Turkestan Region issued a resolution on the organization of the Naryn district as an independent administrative unit.

социал-революционеры, квитковладельцев, групповая ответственность, «голодающие люди», задолженность, уездной-городской революционный комитет, географическое положение.
социал-революционерлер, алачык ээлери, топтук жоопкерчилик, «ач калгандар», карыздар болуу, уезддик-шаардык революциялык комитет, географиялык абалы.
social revolutionaries, kvitkov owners, group responsibility, «starving people», debt, county-city revolutionary committee, geographical location.

Курманалиев Кубатбек Аманович, Кыргызский государственный университет им. И.Арабаева, г.Бишкек, Кыргызская Республика, и.о. доцента.
Курманалиев Кубатбек Аманович, И.Арабаев атындагы Кыргыз мамлекеттик университети, Бишкек шаары, Кыргыз Республикасы, доценттин м.а.
Kubatbek Kurmanaliev, Kyrgyz State University named after I.Arabaev, Bishkek, Kyrgyz Republic, acting associate professor.

Скачать

10.26104/NNTIK.2023.80.17.053

Новый выпуск

2023, №: 7

Наука, новые технологии и инновации Кыргызстана

Журналы

Контакты