|
|
-
Матикеева А.К.
-
Матикеева А.К.
-
A. Matikeeva
-
РОЛЬ ЯЗЫКА В КОНЦЕПТУАЛИЗАЦИИ КАРТИНЫ МИРА
-
ДҮЙНӨ СҮРӨТҮН КОНЦЕПТУАЛДАШТЫРУУДА ТИЛДИН РОЛУ
-
THE ROLE OF LANGUAGE IN THE CONCEPTUALIZATION OF THE WORLD PICTURE
-
В статье рассматривается термин картина мира как
основной объект исследования когнитивной лингвистики, нового направления науки, сформированной в середине XX века.
Цель исследования – показать картину мира как средство,
обеспечивающее познание мира, выполняющее регулирующие
функции деятельности и опыта человека, требующее
широкомасштабного мышления. Определена основная роль
языка и мышления в концептуализации картины мира,
вкратце проанализированы ее история и работы выдающихся
исследователей. В результате исследования взглядов ученых
подтверждено, что не только познание мира, но и описание
текущих событий и ситуаций тесно взаимосвязаны с
сознанием и мышлением человека, интерпретируясь через
языковые средства. В исследовании познавательная
деятельность человека рассматривается как основной
(когнитивный) фактор формирования картины мира.
Отмечено, что мировосприятие и мышление развиваются,
изменяются под воздействием социальных (воспитание,
обучение, окружающая среда) факторов, а также зависят
от физиологического состояния и психолингвистических
способностей личности. Было отмечено, что, несмотря на
исследования в различной сфере науки, картина мира остается актуальной темой, требующей глубокого анализа.
-
Бул макалада XX кылымдын ортосунда илимдин жаңы
багыты катары түптөлгөн когнитивдик тил илиминин негизги изилдөө объектисине айланган дүйнө сүрөтү термини каралган. Изилдөөнүн максаты болуп дүйнө сүрөтү дүйнө таанымды камсыздаган, адамдын ишмердүүлүгүн жана
тажрыйбасын жөнгө салган функцияларды аткарган, кең
масштабдуу ой жүгүртүүнү талап кылган байланыштыруу
каражаты катары көрсөтүү саналат. Дүйнө сүрөтүн
концептуалдаштырууда тил жана ой жүгүртүүнүн негизги
ролу аныкталып, анын тарыхы жана көрүнүктүү
изилдөөчүлөрдүн эмгектери кыскача талдоого алынган.
Эмгектерди изилдөөнүн натыйжасында, курчап турган
барлыкты жөн эле таануу эмес, болуп жаткан окуяларды,
кырдаалдарды сыпаттоо адамдын аң-сезими жана ой
жүгүртүүсү менен байланыштуу болуп, тил каражаттары
аркылуу интерпретацияланышы жөнүндөгү
окумуштуулардын көз карашы тастыкталган. Изилдөөдө
дүйнө сүрөтүнүн калыптануусунда адамдын таанып билүү
ишмердүүлүгү (когнитивдик) негизги фактор катары
каралган. Инсандын дүйнө кабыл алуусу жана ой жүгүртүүсү
социалдык (тарбиялоо, окутуу, айлана чөйрө) факторлордун
таасиринин астында өнүгүп, өзгөрүүгө дуушар болоору жана
анын физиологиялык абалынан, психолингвистикалык
жөндөмдүүлүгүнөн көз карандылыгы белгиленген. Илимдин
түрдүү багытында изилденгенине карабастан, дүйнө сүрөтү
терең талдоону талап кылган актуалдуу тема бойдон
калаары белгиленген
-
The article considers the term picture of the world as the
main object of research in cognitive linguistics, a new direction of
science formed in the middle of the XX century. The purpose of the
study is to show a picture of the world as a means of providing
knowledge of the world, performing regulatory functions of human
activity and experience, requiring large-scale thinking. The main
role of language and thinking in the conceptualization of the
worldview is determined, its history and the work of outstanding
researchers are briefly analyzed. As a result of the research, the
scientists' worldview is confirmed that not only the knowledge of
the world, but also the description of current events and situations
is closely interrelated with human consciousness and thinking,
interpreted through linguistic means. In the study, human cognitive
activity is considered as the main (cognitive) factor in the
formation of a picture of the world. It is noted that the perception
of the world and thinking develop, change under the influence of
social (upbringing, education, environment) factors, and also
depends on the physiological state and psycholinguistic abilities of
the individual. It was noted that, despite research in various fields
of science, the picture of the world remains an urgent topic that
requires in-depth analysis
-
когнитивная лингвистика, картина мира, язык, мировоззрение, действительность, познание мира, мышление, языковая концепция, психический процесс, разум, концептуализация.
-
когнитивдик тил илими, дүйнө сүрөтү, тил, көз караш, барлык, дүйнө таануу, ой жүгүртүү, тилдик концепция, психикалык процесс, аң-сезим, концептуалдаштыруу.
-
cognitive linguistics, picture of the world, language, world view, reality, cognition of the world, thinking, language concept, mental process, mind, conceptualization.
-
Матикеева Алмагул Курманалиевна, Кыргызский
национальный университет имени Ж.Баласагына,
г. Бишкек, Кыргызская Республика, старший
преподаватель.
-
Матикеева Алмагүл Курманалиевна, Ж. Баласагын
атындагы Кыргыз улуттук университети, Бишкек
шаары, Кыргыз Республикасы, улук окутуучу.
-
Almagul Matikeeva, Kyrgyz National University by
name of Zh. Balasagyn, Bishkek, Kyrgyz Republic,
senior lecturer.
10.26104/NNTIK.2022.92.19.057
Матикеева А.К. РОЛЬ ЯЗЫКА В КОНЦЕПТУАЛИЗАЦИИ КАРТИНЫ МИРА. Наука, новые технологии и инновации Кыргызстана. 2022. №. 3. C. 304-308
|
