|
|
-
Эрменбаев Б.О., Чонтоев Д.Т., Сатылканов Р.А.
-
Эрменбаев Б.О., Чонтоев Д.Т., Сатылканов Р.А.
-
B. Ermenbaev, D. Chontoev, R. Satylkanov
-
ИЗМЕНЕНИЯ ПЛОЩАДИ ЛЕДНИКОВ ХРЕБТА ТЕСКЕЙ АЛА-ТОО В ПЕРИОД С 1965 ПО 2019 ГОДЫ
-
1965-2019-ЖЫЛДАР АРАЛЫГЫНДА ТЕСКЕЙ АЛА-ТОО КЫРКАЛАРЫНЫН МӨҢГҮЛӨРҮНҮН АЯНТЫНЫН ӨЗГӨРҮЛҮШҮ
-
CHANGES IN THE AREA OF GLACIERS OF THE TESKEY ALA-TOO RIDGE IN THE PERIOD FROM 1965 TO 2019
-
В статье приводятся результаты исследований изменения площади ледников всего хр. Тескей Ала-Тоо за последние
50 лет. По отдельности рассмотрены изменения ледников
северного и южного хр. Тескей Ала-Тоо. Анализированы
данные скоростью линейного отступания опорных ледников
района исследований за последних 50 лет полученные с
методом инструментального и дистанционного зондирование
с помощью космоснимков. Показано, что на примере бассейна
р. Чон-Кызыл-Суу с 1965 года площадь ледников непрерывно
сокращалась, а отступание ледников особенно увеличилось в
последние 20 лет. Показанные на примере ледников хребта
Тескей Ала-Тоо их к усилению деградации оледенения в
Центральном Тянь-Шане в последние десятилетия являются
тревожными сигналами для населения Кыргызстана и других
государств Средней и Центральной Азии в целом, в которых
водные и гидроэнергоресурсы тесно связаны с оледенением.
-
Макалада автордун жалпы тескей Ала-Тоо
кыркасындагы мөңгүлөрдүн акыркы 50 жыл ичиндеги
динамикасынын өзгөрүүсүн аныктоо боюнча изилдөөлөрүнүн
натыйжалары келтирилген. Түндүк жана түштүк Тескей
Алал-Тоо мөңгүлөрүнүн өзгөрүүсү өзунчө каралган. Ошондой
эле космостук сүрөттөрдүн жардамы менен аралыктан
жана түздөн-түз аспаптар менен изилдөө ыкмалары менен
акыркы учурдагы мөңгүлөрдүн артка чегинүүсү анализденген.
1965-жылдан тартып Чоң-Кызыл-Суу бассейнинин
мисалында мөңгүлөрдүн аянты үзгүлтүксүз азайган, ошондой
эле мөңгүлөрдүн артка чегинүүсү өзгөчө, акыркы 20 жыл
ичинде көбөйгөн. Тескей Ала-Тоо кырка тоосунун
мөңгүлөрүнүн мисалында алардын Борбордук Тянь-Шанда
акыркы он жылдыктарда мөңгүлөрдүн аянтынын азайышынын күчөшү Кыргызстандын жана бүтүндөй Борбор
Азиянын башка мамлекеттеринин калкы үчүн кооптуу сигнал
болуп саналат жана гидроэнергетикалык ресурстар мөңгү
менен тыгыз байланышта экени белгиленген.
-
The article presents the results of research into the dynamics
of changes in the area of glaciation of the northern (Chon-KyzylSuu river basin) and southern Teskey Ala-Too ridge over the past
50 years. The data on the rate of linear retreat of the reference
glaciers of the research area for the last 50 years, obtained with
the method of instrumental and remote sensing using satellite
images, have been analyzed. It is shown that since 1965 the area of
glaciers in the Chon-Kyzyl-Suu river basin has been continuously
decreasing, and the retreat of glaciers has especially increased in
the last 20 years. Shown on the example of the glaciers of the
Teskey Ala-Too ridge, their increase in the degradation of
glaciation in the Central Tien Shan in recent decades are alarming
signals for the population of Kyrgyzstan and other Central Asian
states as a whole, in which water and hydropower resources are
closely related to glaciation
-
ледник, площадь, отступание, космические фотографии, изменение климата, бассейн.
-
мөңгү, аянт, артка чегинүүсү, космостук сүрөттөр, климаттын өзгөрүшү, бассейн.
-
glacier, area, retreat, space photos, climate change, swimming pool.
-
Эрменбаев Бакытбек Орозалиевич, Национальная
академия наук Кыргызской Республики,
г. Бишкек, Кыргызская Республика.
Чонтоев Догдурбек Токтосартович,
Национальная академия наук Кыргызской
Республики, г. Бишкек, Кыргызская
Республика, доктор географических наук.
Сатылканов Рысбек Абылаевич, Национальная
академия наук Кыргызской Республики,
г. Бишкек, Кыргызская Республика.
-
Эрменбаев Бакытбек Орозалиевич, Кыргыз
Республикасынын Улуттук илимдер академиясы,
Бишкек шаары, Кыргыз Республикасы.
Чонтоев Догдурбек Токтосартович, Кыргыз
Республикасынын Улуттук илимдер академиясы,
Бишкек шаары, Кыргыз Республикасы, география
илимдеринин доктору
Сатылканов Рысбек Абылаевич, Кыргыз
Республикасынын Улуттук илимдер академиясы,
Бишкек шаары, Кыргыз Республикасы
-
Baktybek Ermenbaev, National Academy of Sciences of
the Kyrgyz Republic, Bishkek, Kyrgyz Republic.
Dogdurbek Chontoev, National Academy of Sciences of
the Kyrgyz Republic, Bishkek, Kyrgyz Republic,
doctor of geographical sciences.
Rysbek Satylkanov, National Academy of Sciences of
the Kyrgyz Republic, Bishkek, Kyrgyz Republic.
10.26104/NNTIK.2022.24.10.015
Эрменбаев Б.О., Чонтоев Д.Т., Сатылканов Р.А. ИЗМЕНЕНИЯ ПЛОЩАДИ ЛЕДНИКОВ ХРЕБТА ТЕСКЕЙ АЛА-ТОО В ПЕРИОД С 1965 ПО 2019 ГОДЫ. Наука, новые технологии и инновации Кыргызстана. 2022. №. 3. C. 93-96
|
