Научный журнал Кыргызстана

Көчкөнбаева А.А., СмаиловЭ.А., Эргешов М.О.
Көчкөнбаева А.А., СмаиловЭ.А., Эргешов М.О.
A.A. Kochkonbaeva, E.А. Smailov, M.O. Ergeshov

АНАЛИЗ СУЩЕСТВУЮЩЕЙ ТЕХНОЛОГИИ ЕСТЕСТВЕННОЙ ПАРО-ТЕРМИЧЕСКОЙ ОБРАБОТКИ СНОПЬЕВ С КОЛОСОМ ЗЕРНОВКИ РИСА
БООЛОНГОН КҮРҮЧТҮН ДАН МАШАКТАРЫН ТАБИГЫЙ БУУ-ТЕРМАЛДЫК КАЙРА ИШТЕП ЧЫГУУ ТЕХНОЛОГИЯСЫНЫН УЧУРДАГЫ ТАЛДООСУ
ANALYSIS OF THE EXISTING TECHNOLOGY OF NATURAL STEAM-THERMAL TREATMENT OF RICE SPIKES

Анализ существующей технологии естественной паротермической обработки снопьев с колосом зерновки риса, показал в зависимости от того какой по цвету хочет получить фермер рис (белый-бежевый до 3-х дней, «зарча» - светло-коричневый до 7 дней и «даста сарык» - темно коричневый, 12 и более дней), зависит от продолжительности хранении снопьев растения риса вскирде. Большим недостатком существующей технологии естественной паро-термической обработки в течении определенного промежутка времени (3-7 -10-12 и более дней) является отсутствия контроля за состоянием происходящих физико-химических процессов: от прекращения подачи воды (минимум 15 дней) до начала уборки, состояния стебля (ее влажности) поступившего для естественной паротермической обработки, и отсутствия контролируемости всего процесса до его окончания (температуры внутри скирды, влажности), которое в данном случае определяется только днями которые установлены в общем. Поэтому очень многие субъекты, возделывающие рис, вместо качественного сырья определенного цвета получают сырье с неприятным запахом (гноения) рис, который непригоден для приготовления пищи. Учитывая это обстоятельство, крестьянские субъекты продерживают снопья риса в скирде 3-4 дня и получают бежевый цвет риса, а им надо для реализации по достойной цене, чтобы цвет риса был темно-коричневый «Даста сарык». И они используют для этих целей обманный способ, применяя различные виды красок (что отрицательно и недопустимо для употребления в пищу), измельченную красную глину с добавлением масла, чтобы не смывалась, даже измельченный горький красный перец, хотя он не вреден чем другие красители. Этим они наносят неповторимый вред бренду Узгенского риса, что при лабораторных исследованиях при вывозе за границу, все эти факторы устанавливаются, что недостойно и неприлично в современных рыночных отношениях. Поэтому возникает необходимость для сохранения качественных показателей Узгенского риса, для чего необходимо усовершенствовать и автоматизировать процесс послеуборочной паро-термической доработки снопьев шалы риса, путем создания передвижных установок.
Дыйкан күрүчтү кандай түстө алгысы келгенине жараша (күрөң чөптөрдүн кулагы менен өрүлгөн боолорду табигый буу-жылуулук менен иштетүүнүн учурдагы технологиясын талдоо көрсөткөн (ак-беж 3 күнгө чейин, "зарча" - ачык күрөң 7 күнгө чейин) жана "даста сарык" - кочкул күрөң, 12 же андан көп күн), күрүч өсүмдүгүнүн өрүмдөрүн сактоо узактыгына жараша болот. Табигый буу-жылуулук менен иштетүү технологиясынын белгилүү бир мезгилге (3-7 -10-12 же андан көп күн) иштеп жаткан технологиясынын чоң кемчилиги болуп жаткан физикалык-химиялык процесстердин абалына көзөмөлдүн жоктугу: тазалоо башталганга чейин суу берүү (15 күндөн кем эмес), табигый буу-жылуулук иштетүү үчүн алынган сабактын абалы (анын нымдуулугу) жана бүткүл процесстин аягына чейин көзөмөлдөнбөгөндүгү (үймө ичиндеги температура), нымдуулук), бул учурда жалпысынан белгиленген күндөр менен гана аныкталат. Демек, көптөгөн күрүч өстүрүүчү субъекттер белгилүү бир түстөгү жогорку сапаттагы чийки заттын ордуна, бышырууга ылайыксыз жагымсыз жыт (чиритүүчү) күрүч алышат. Ушул жагдайды эске алганда, дыйкан субъекттери күрүчтүн боосун 3-4 күн бою үймөктө сактап, күрүчтүн беж түсүн алышат жана күрүчтүн түсү кочкул күрөң болуп турушу үчүн, аны татыктуу баада сатыш керек "Даста сарык ". Жана бул максаттар үчүн ар кандай боёкторду колдонуп, алдоочу ыкманы колдонушат (бул терс жана жегенге болбойт), кызыл чопону май кошуп майдалап майдалап, жада калса ачуусун майдалабайт. кызыл калемпир, бирок башка боёкторго караганда зыяндуу эмес. Муну менен алар Өзгөн күрүчүнүн брендине орду толгус зыян келтиришет, анткени чет өлкөгө экспорттоодо лабораториялык изилдөөлөрдүн жүрүшүндө ушул факторлордун бардыгы аныкталат, бул азыркы базар мамилелеринде татыксыз жана адепсиз. Ошондуктан, Өзгөн күрүчүнүн сапаттык көрсөткүчтөрүн сактап калуу зарылдыгы пайда болду, бул үчүн оруп-жыюудан кийин күрүч шалынын кабыгын буу-термикалык иштетүү процессин мобилдик орнотмолорду түзүү менен өркүндөтүү жана автоматташтыруу керек.
Analysis of the existing technology of natural steam-heat treatment of sheaves with an ear of rice weevil showed, depending on what color the farmer wants to get rice (white-beige up to 3 days, "zarcha" - light brown up to 7 days and "dasta saryk" - dark brown, 12 or more days), depends on the duration of storage of the sheaves of the rice plant. A big drawback of the existing technology of natural steam-heat treatment for a certain period of time (3-7 -10- 12 or more days) is the lack of control over the state of the ongoing physical and chemical processes: from stopping the water supply (at least 15 days) to the start of cleaning, the state of the stem (its moisture) received for natural steam-heat treatment, and the lack of controllability of the entire process until its end (temperature inside the stack, humidity), which in this case is determined only by the days that are established in general. Therefore, many rice-growing subjects, instead of high-quality raw materials of a certain color, receive raw materials with an unpleasant odor (festering) rice, which is unsuitable for cooking. Given this circumstance, peasant subjects keep the sheaves of rice in a stack for 3-4 days and get a beige color of rice, and they need to sell it at a decent price so that the color of the rice is dark brown "Dasta saryk". And they use a deceptive method for these purposes, using various types of paints (which is negative and unacceptable for eating), crushed red clay with the addition of oil so that it does not wash off, even crushed bitter red pepper, although it is not harmful than other dyes. By doing this, they cause inimitable harm to the brand of Uzgen rice, that during laboratory research during export abroad, all these factors are established, which is unworthy and indecent in modern market relations. Therefore, there is a need to preserve the quality indicators of Uzgen rice, for which it is necessary to improve and automate the process of post-harvest steam-thermal processing of rice shaly sheaves by creating mobile installations.

зерновка шалы, паро-термическая обработка, снопья шалы, влажность, температура, цвет риса, бежевый, зарча, даста сарык, автоматизация.
шалдын бүртүкчөлөрү, буу-термиялык иштетүү, шалдын боолору, нымдуулук, температура, күрүчтүн түсү, бежевый, зарча, даста сарык, автоматика.
grains of shaly, steam-heat treatment, sheaves of shaly, humidity, temperature, color of rice, beige, zarcha, dasta saryk, automation.

Кочконбаева Айнагул, Ошский технологический университет, г.Ош, Кыргызская Республика, аспирант. Смаилов Эльтар Абламетович, Узгенский институт технологии и образования, г.Узген, Кыргызская Республика, доктор сельскохозяйственных наук, профессор. Эргешов Мансур, Ошский государственный университет, г.Ош, Кыргызская Республика, соискатель.
Кочконбаева Айнагул, Ош технологиялык университети, Ош ш., Кыргыз Республикасы, аспирант. Смаилов Эльтар Абламетович, Өзгөн технология жана билим берүү институту, Өзгөн ш., Кыргыз Республикасы, айыл-чарба илимдеринин доктору, профессор. Эргешов Мансур, Ош мамлекеттик университети, Ош ш., Кыргыз Республикасы, изденүүчү.
Aynagul Kochkonbaeva, Osh Technological University, Osh, Kyrgyz Republic, post-graduate student. Eltar Smailov, Uzgen Institute of Technology and Education, Uzgen, Kyrgyz Republic, doctor of agricultural sciences, professor. Mansur Ergeshov, Osh State University, Osh, Kyrgyz Republic, applicant.

Скачать

DOI:10.26104/NNTIK.2019.45.557

Новый выпуск

2023, №: 5

Наука, новые технологии и инновации Кыргызстана

Журналы

Контакты