|
|
-
Мамбетова К.
-
Мамбетова К.
-
K. Mambetova
-
ЗАВЕРШЕНИЕ ПРОЦЕССА ФОРМИРОВАНИЯ КЫРГЫЗСКОЙ НАРОДНОСТИ (конец XV века – начало XVI века)
-
КЫРГЫЗ ЭЛИНИН КАЛЫПТАНЫШ ПРОЦЕССИНИН АЯКТАШЫ (XV кылымдын аягы – XVI кылымдын башы)
-
COMPLETION OF THE FORMATION OF THE KYRGYZ PEOPLE (the end of the XV century - the beginning of the XVI century)
-
На рубеже ХV-ХVI веков алтае-восточнотяньшан-ские кыргызы, входившие в государство Моголистан, заня-ли нынешнюю территорию расселения. Они ассимилирова-ли местные тюрко-могольские племена и стали основным ядром нового этнического образования - кыргызской народ-ности на Тянь-Шане. Важным этапом формирования кыргызской народности стало объединение всех племен в 2 «крыла» – традиционное объединение всех тюркских кочев-ников. Образование данной дуальной этнополитической организации правого и левого крыльев с примкнувшей к ним группой ичкилик явилось заключительным этапом форми-рования кыргызской народности. Все три объединения включали как кыргызские, так и монгольские племена на равноправной основе. Все племена, вошедшие в новую адми-нистративно-военную систему, стали именоваться общим этнонимом «кыргыз». Этот важный в истории Тянь-Шаня акт произошел в конце XV - начале XVI веков. С этого вре-мени можно говорить о завершении основного процесса формирования кыргызской народности на Тянь-Шане.
-
ХV-ХVI кылымдардын босогосунда Моголистан мам-лекетинин курамына кирген Алтай-Чыгыш Тянь-Шань кыргыздары азыркы отурукташуу аймагын ээлеп алышкан. Алар жергиликтүү түрк-могол урууларын ассимиляция-лаштырып, жаңы этникалык түзүлүштүн - Тянь-Шандык кыргыздардын өзөгү болуп калган. Бардык уруулардын 2 “канатка” биригиши - бардык түрк көчмөндөрүнүн салт-туу биригүүсү кыргыз улутунун калыптанышындагы маа-нилүү этабы болгон. Аларга кошулган ичкилик тобу менен оң жана сол канаттардын бул кош этносаясий уюмунун түзүлүшү кыргыз элинин калыптанышынын акыркы этабы болду. Үч бирикменин курамына кыргыздар жана монгол уруулары тең укуктуу болуп кирген. Жаңы административ-дик-аскердик тутумга кирген бардык уруулар жалпы “кыр-гыздар” этноними менен атала баштаган. Тянь-Шандын тарыхындагы бул маанилүү иш-аракет 15-кылымдын аягы - 16-кылымдын башында болгон. Ошол мезгилден баштап, Тянь-Шанда кыргыз элинин түптөлүшүнүн негизги процес-си аяктагандыгы жөнүндө айта алабыз.
-
At the turn of the 15th-16th centuries, the Altai-East Tien Shan Kyrgyz, who were part of the state of Mogolistan, occupied the present territory of settlement. They assimilated the local Turkic-Mughal tribes and became the main nucleus of a new ethnic formation - the Kyrgyz people in the Tien Shan. An im-portant stage in the formation of the Kyrgyz nation was the uni-fication of all tribes into 2 "wings" - the traditional unification of all Turkic nomads. The formation of this dual ethnopolitical organization of the right and left wings with the Ichkilik group that joined them was the final stage in the formation of the Kyrgyz people. All three associations included both Kyrgyz and Mongol tribes on an equal footing. All tribes that entered the new administrative-military system began to be called by the common ethnonym "Kyrgyz". This important act in the history of the Tien Shan took place in the late 15th - early 16th centuries. Since that time, we can talk about the completion of the main process of the formation of the Kyrgyz people in the Tien Shan.
-
Негизги сөздөр: уруулук бирикмелер, Моголистан, сол канат, оң канат, ичкилик, Мухаммед Хайдар.
-
Негизги сөздөр: уруулук бирикмелер, Моголистан, сол канат, оң канат, ичкилик, Мухаммед Хайдар.
-
Key words: tribal associations, Moghulistan, left wing, right wing, Ichkilik, Muhammad Haydar.
-
Мамбетова Калыйкан, Кыргызский Национальный
университет им. Ж.Баласагына, г.Бишкек,
Кыргызская Республика, кандидат исторических
наук, профессор.
-
Мамбетова Калыйкан, Ж.Баласагын атындагы Кыргыз Улуттук университети, Бишкек шаары, Кыргыз Республикасы, тарых илимдеринин кандидаты, профессор.
-
Kalyikan Mambetova, Kyrgyz National University by name of Zh.Balasagyn, Bishkek, Kyrgyz Republic, candidate of historical sciences, professor.
Мамбетова К. ЗАВЕРШЕНИЕ ПРОЦЕССА ФОРМИРОВАНИЯ КЫРГЫЗСКОЙ НАРОДНОСТИ (конец XV века – начало XVI века). Наука, новые технологии и инновации Кыргызстана. 2021. №. 3. C. 187-191
|
