|
|
-
Чекиров К.Б., Усубалиев Б.К., Койчубек кызы А.
-
Чекиров К.Б., Усубалиев Б.К., Койчубек кызы А.
-
K.B. Chekirov, B.K. Usubaliev, Koichubek kyzy A.
-
ИССЛЕДОВАНИЕ ЦИТОТОКСИЧНОСТИ ПЕСТИЦИДА НУРЭЛЛ Д (ЦИПЕРМЕТРИН + ХЛОРПИРИФОС) НА ПРОРОСТКИ СЕМЯН ЯЧМЕНЯ
-
НУРЭЛЛ Д (ЦИПЕРМЕТРИН + ХЛОРПИРИФОС) ПЕСТИЦИДИНИН АРПА ҮРӨНДӨРҮНҮН ӨНҮМДӨРҮНӨ ЦИТОТОКСИКАЛУУЛУГУН ИЗИЛДӨӨ
-
INVESTIGATION OF THE CYTOTOXICITY OF PESTICIDE NURELL D (CYPERMETHRIN + CHLORPYRIFOS) ON BARLEY SEEDS
-
В целях повышения урожая зерновых культур, а также
для борьбы против вредителей и сорняков в последние годы
широко используется разного рода пестициды. В исследовании генотоксичности разного рода химических веществ,
в частности и пестицидов все чаще применяется модельные растения такие как, Allium сера L., Vicia faba и
Hordeum vulgare L. Цитогенетические тест-системы растений не требуют больших затрат, не являются сложными и дают надежные результаты. В связи с этим, исследование цитотоксичности химических препаратов широко
используемых фермерами и крестьянами в технологии возделывания сельскохозяйственных культур является одной
из актуальных задач. Исследование посвящено изучению генотоксических влияний разных концентраций пестицида
«Нурэлл Д» (циперметрин+хлорпирифос) на клетки корешков семян сортов ячменя «Максат», «Нутанс 89» и «Владлен» выращиваемых в Кыргызстане. Хромосомные препараты из корешков семян приготовлены в соответствии с
общепринятой методикой. При цитогенетических анализах хромосомных препаратов установлено, что, 0,05% и
0,1%ные рабочие растворы указанного пестицида индуцируют в клетках высокий уровень хромосомных нарушений,
чем, спонтанный уровень мутации.
-
Акыркы жылдары дан өсүмдүктөрүнүн түшүмүн
жогорулатуу жана ошондой эле зыянкечтер жана отоо
чөптөр менен күрөшүү максатында ар түрдүү пестициддер кеңири колдонулууда. Ар кандай химиялык заттардын
жана пестициддердин генотоксикалуулугун изилдөөдө
Allium сера L., Vicia faba жана Hordeum vulgare L. сыяктуу
моделдик өсүмдүктөр колдонулуп келет. Өсүмдүктөрдүн
цитогенетикалык тест-системалары коп каражаттарды
талап кылбайт, татаал эмес жана так натыйжаларды
берет. Ошондуктан айыл чарба өсүмдүктөрүн өстүрүүдө
фермерлер жана дыйкандар тарабынан кеңири колдонулуп
жаткан химиялык препараттардын цитотоксикалуулугун
изилдөө актуалдуу маселелердин бири болуп саналат. Макалада «Нурэлл Д» (циперметрин+хлорпирифос) пестицидинин түрдүү концентрацияларынын Кыргызстанда өстүрүлгөн арпанын «Максат», «Нутанс 89» жана «Владлен»
сортторунун үрөндөрүнүн тамырчаларынын клеткаларына геенотоксикалык таасирин изилдөөлөрдүн натыйжалары берилген. Үрөн тамырчаларынан хромосомалык препараттарды даярдоо жалпы кабыл алынган методикаларга
ылайык даярдалган. Хромосомалык препараттарга цитогенетикалык талдоо жүргүзүүдө “Нурэлл Д» пестицидинин 0,05 жана 01% дуу эритмелери клеткаларда мутациянын спонтандуу денгээлинен жогору болгон хромосомалык
бузулууларды индукция кыла тургандыгы аныкталды.
-
In recent years, pesticides have been widely used in order
to increase the yield of grain crops, as well as to control pests
and weeds. In the study of the genotoxicity of pesticides, model
plants such as Allium sulfur L., Vicia faba and Hordeum vulgare
L. are increasingly used. Plant cytogenetic test systems are not
expensive, are not complicated and give reliable results. In this
regard, the study of the cytotoxicity of chemicals widely used by
farmers and peasants in the technology of cultivation of agricultural crops is one of the urgent tasks. This work was focused on
the study of the genotoxic effects of different concentrations of
the pesticide "Nurell D" (cypermethrin + chlorpyrifos) on the
root cells of local barley varieties "Maksat", "Nutans 89" and
"Vladlen" grown in Kyrgyzstan. The chromosomal preparations
from seed roots were prepared in accordance with the commonly accepted technique. Current cytogenetic analysis of chromosomal preparations showed that 0.05% and 0.1% working
solutions of the pesticides caused a higher level of chromosomal
abnormalities in cells than a spontaneous level of mutation.
-
пестицид, ячмень, цитотоксичность, патологии митоза, исследования, анализ, результаты исследований.
-
пестицид, арпа, цитотоксикалуулук, митоздун патологиялары, изилдөөлөр, талдоо жүргүзүү, изилдөөлөрдүн натыйжалары.
-
pesticide, barley, cytotoxicity, mitotic pathologie, research, analysis, and research results.
-
Чекиров К.Б., Кыргызско-Турецкий университет
«Манас», г.Бишкек, Кыргызская Республика.
Усубалиев Б.К., Кыргызский национальный
аграрный университет им. К.И. Скрябина,
г.Бишкек, Кыргызская Республика.
Койчубек кызы Айсулуу, Кыргызско-Турецкий
университет «Манас», г.Бишкек, Кыргызская
Республика.
-
Чекиров К.Б., Кыргыз-Түрк «Манас» университети,
Бишкек шаары, Кыргыз Республикасы.
Усубалиев Б.К., К.И. Скрябин атындагы Кыргыз
улуттук агрардык университети, Бишкек шаары,
Кыргыз Республикасы,
Койчубек кызы Айсулуу, Кыргыз-Түрк «Манас»
университети, Бишкек шаары, Кыргыз
Республикасы.
-
K. Chekirov, Kyrgyz-Turkish University «Manas»,
Bishkek, Kyrgyz Republic.
B. Usubaliev, Kyrgyz national agrarian university by of
K. Scriabin, Bishkek, Kyrgyz Republic.
Koichubek kyzy Aysuluu, Kyrgyz-Turkish University
«Manas», Bishkek, Kyrgyz Republic.
10.26104/NNTIK.2019.45.557
Чекиров К.Б., Усубалиев Б.К., Койчубек кызы А. ИССЛЕДОВАНИЕ ЦИТОТОКСИЧНОСТИ ПЕСТИЦИДА НУРЭЛЛ Д (ЦИПЕРМЕТРИН + ХЛОРПИРИФОС) НА ПРОРОСТКИ СЕМЯН ЯЧМЕНЯ. Наука, новые технологии и инновации Кыргызстана. 2020. №. 11. C. 143-146
|
