|
|
-
Садыкова Г.С., Шаршеналиева Г.А., Джунусова Г.С
-
Садыкова Г.С., Шаршеналиева Г.А., Джунусова Г.С
-
G.S. Sadykova, G.A. Sharshenalieva, G.S. Dzhunusova
-
ОСОБЕННОСТИ ГОРМОНАЛЬНОГО ПРОФИЛЯ И БИОЭЛЕКТРИЧЕСКОЙ АКТИВНОСТИ МОЗГА У ЖИТЕЛЕЙ ГОР НА ВЫСОТЕ 1200 МЕТРОВ И 2800 МЕТРОВ НАД УРОВНЕМ МОРЯ
-
ДЕҢИЗ ДЕҢГЭЭЛИНЕН 1200 МЕТР ЖАНА 2800 МЕТР БИЙИКТИКТЕГИ ТОО ЖАШООЧУЛАРЫНЫН ГОРМОНАЛДЫК ПРОФИЛИ ЖАНА МЭЭНИН БИОЭЛЕКТРДИК АКТИВДҮҮЛҮГҮНҮН ӨЗГӨЧӨЛҮКТӨРҮ
-
PECULIARITIES OF HORMONAL PROFILE AND BIOELECTRICAL ACTIVITY OF THE BRAIN IN RESIDENTS OF MOUNTAINS AT AN ALTITUDE OF 1200 METERS AND 2800 METERS ABOVE SEA LEVEL
-
В статье изложен анализ взаимосвязей ЭЭГ-характеристик и функционального состояния эндокринных комплексов у постоянных жителей высокогорья. При изучении
сложных механизмов адаптации организма человека к
высокогорью установлено единство взаимодействия центральной нервной и эндокринной систем. Цель исследований - определение взаимосвязей гормонального профиля и
биоэлектрической активности мозга у постоянных жителей высокогорья. Основные типы центральных механизмов
регуляции (ЦМР) мозга определены электроэнцефалографическим методом, для определения уровня гормонов и биогенных аминов иммуноферментный и спектрофлюорометрический методы определения. Обследованы практически
здоровые жители, которые проживают несколько поколений на высоте 2800 м н.у.м. Изучение функционального
состояния ЦНС выявило существенное отличие в распределении по типологическим группам ЦМР, что обусловило
разработку нормативных параметров для высокогорных жителей. Из-за высокой напряженности функционирования ЦНС в экстремальных условиях высокогорья имеется своеобразный сдвиг ЭЭГ в сторону снижения альфаритма и росту тета – ритма напряжения, что и вызывает
заметное перераспределение типологических групп,
которые являются характерными признаками снижения
запасов регуляционной устойчивости сокращения
диапазона регулирования в ЦНС. Своеобразие региональных
особенностей гормонального профиля заключается в том,
что отмечается незначительное смещение эндокринных
показателей относительно общепринятых норм для равнинных жителей, но, тем не менее, оно интегрально приводит к формированию специфического гормонально-метаболического профиля организма человека. У коренных жителей высокогорья отмечена общая тенденция к снижению
функциональной активности гормонов. Сопоставление
результатов активности нейроэндокринных систем горцев
с функциональными параметрами ЦНС показало две стратегии адаптивного поведения в горах: активная и пассивная, каждая из которых характеризуются определенными
параметрами гормонального профиля и перестройками
ЭЭГ-показателей.
-
Макалада бийик тоолуу аймактарда туруктуу жашаган адамдардын эндокриндик комплекстеринин функционалдык абалы жана ЭЭГ мүнөздөмөлөрүнүн ортосундагы өз ара байланыштар анализденген. Бийик тоолуу
шарттарга адамдын организминин татаал ыңгайлануу
механизмдерин изилдөөдө эндокриндик жана борбордук
нерв системаларынын бирдиктүү аракеттенишүүсү такталган. Изилдөөнүн максаты – бийик тоолуу аймактардын
туруктуу жашоочуларында гормоналдык профиль менен
мээнин биоэлектрдик активдүүлүгүнүн ортосундагы байланыштарды аныктоо. Мээнин борбордук жөнгө салуу механизмдеринин (БЖМ) негизги типтери электроэнцефалографиялык ыкма менен аныкталган, гормондордун жана
биогендик аминдердин деңгээлин аныктоодо иммуноферменттик жана спектрофлюоромердик ыкмалар колдонулган. Деңиз деңгээлинен 2800 м бийиктикте бир нече муундар бою жашаган дээрлик ден соолугу таза жашоочулар
изилденген. БНСнын функционалдык абалын изилдөө максатында мээнин БЖМ боюнча типтик топторго бөлүштүрүүдө маанилүү айырмачылыктар байкалган, натыйжада
бийик тоолуу аймактардын жашоочулары үчүн өзүнчө
нормативдик көрсөткүчтөрдү иштеп чыгууга өбөлгө түзгөн. Бийик тоолуу экстремалдык шарттарда БНСнын жогорку чыңалуу астында иштеши ЭЭГ боюнча өз алдынча
өзгөрүүлөргө – альфа-ритминин төмөндөшүнө жана тета
чыңалуу ритминин жогорулашына алып келген, бул өз учурунда мээнин БЖМ боюнча типтик топторунун кайрадан
бөлүштүрүлүшүнө алып келет жана БНСда жөнгө салуу
механизмдеринин туруктуулугунун төмөндөшүнүн мүнөздүү белгиси болуп саналат. Гормоналдык профилинин регионалдык өзгөчөлүктөрү түздүктөрдүн жашоочулары
үчүн кабыл алынган жалпы нормаларга салыштырмалуу
анча маанилүү эмес жылыштар аркылуу белгиленет, бирок
ага карабастан, бул өзгөрүүлөр тоолуктарда өзгөчө гормоналдык-метаболикалык профили калыптангандыгын далилдейт. Бийик тоолууу аймактын жашоочуларында гормондордун функционалдык активдүүлүгү жалпы төмөндөгөндүгүн көргөзөт. Тоолуктардын нейроэндокриндик системаларынын активдүүлүгүн БНСнын функционалдык параметрлери менен салыштыруу тоолуу аймактарда калыптанган эки ыңгайлануу стратегияларын аныктаган:
активдүү жана пассивдүү, алардын ар бирине белгилүү гормоналдык жана ЭЭГ-көрсөткүчтөрү мүнөздүү.
-
The article analyzes the relationship between the EEG
characteristics and the functional state of endocrine complexes
in permanent residents of the highlands. When studying complex
mechanisms of adaptation of the human body to the highlands,
the interaction of the central nervous and endocrine systems is
established. The aim of the research is to determine the relationship between the hormonal profile and bioelectric activity of the
brain in permanent residents of the highlands. The main types of
central mechanisms of regulation (СMR) of the brain are determined by the electroencephalographic method, to determine the
level of hormones and biogenic amines, the enzyme immunoassay and spectrofluorometric methods of determination. Practically healthy residents who live for several generations at an
altitude of 2,800 m above sea level have been examined. The
study of the functional state of the central nervous system
revealed a significant difference in the distribution according to
typological groups of СMR, which led to the development of
normative parameters for high-altitude inhabitants. Because of
the high tension of the central nervous system in extreme high
altitude conditions, there is a kind of shift in the EEG towards a
decrease in alpha rhythm and an increase in theta-rhythm of
stress, which causes a noticeable redistribution of typological
groups that are characteristic signs of reducing regulatory stability in the reduction of the regulatory range in the central nervous system. The peculiarity of the regional features of the hormonal profile lies in the fact that there is a slight shift in the
endocrine indices relative to the generally accepted norms for
lowlanders, but nevertheless, it integrally leads to the formation
of a specific hormone-metabolic profile of the human body. The
native inhabitants of the high mountains have a general tendency to decrease the functional activity of hormones. Comparison
of the results of activity of neuroendocrine systems of mountaineers with functional parameters of the central nervous system showed two strategies of adaptive behavior in the mountains: active and passive, each of which is characterized by certain parameters of the hormonal profile and changes in the EEG
indices.
-
условия высокогорья, ритмы ЭЭГ, тропные и тиреоидные гормоны, кортизол, половые железы, корреляция, гормональный профиль, стратегия адаптации.
-
бийик тоолуу шарттар, ЭЭГ-ритмдери, троптук жана тиреоиддик гормондор, кортизол, жыныс бездери, корреляция, гормоналдык профиль, ыңгайлануу стратегиялары.
-
high altitude conditions, EEG rhythms, tropic and thyroid hormones, cortisol, sex glands, correlation, hormonal profile, adaptation strategy.
-
Садыкова Г.С., Кыргызский государственный
университет им. И.Арабаева, г.Бишкек,
Кыргызская Республика, кандидат биологических
наук, и.о. доцента.
Шаршеналиева Гульнара Алтымышовна,
Кыргызский государственный университет им.
И.Арабаева, г.Бишкек, Кыргызская Республика,
кандидат биологических наук, и.о. профессора.
Джунусова Г.С., Национальная Академия наук
Кыргызской Республики, г.Бишкек, Кыргызская
Республика, доктор биологических наук,
профессор.
-
Садыкова Г.С., И.Арабаев атындагы Кыргыз
мамлекеттик университети, Бишкек шаары,
Кыргыз Республикасы, биология илимдеринин
кандидаты, доценттин милдетин аткаруучу.
Шаршеналиева Гульнара Алтымышовна,
И.Арабаева атындагы Кыргыз мамлекеттик
университети, Бишкек шаары, Кыргыз
Республикасы, биология илимдеринин
кандидаты, профессордун милдетин аткаруучу
Джунусова Г.С., Кыргыз Республикасынын Улуттук
илимдер Академиясы, Бишкек шаары, Кыргыз
Республикасы, биология илимдеринин доктору,
профессор.
-
G. Sadykova, Kyrgyz State University by name of
I.Arabaev, Bishkek, Kyrgyz Republic, candidate of
biological sciences, acting associate professor.
Gulnara Sharshenalieva, Kyrgyz State University by
name of I.Arabaev, Bishkek, Kyrgyz Republic,
candidate of biological sciences, acting professor.
G. Dzhunusova, Kyrgyz State University by name of
I.Arabaev, Bishkek, Kyrgyz Republic, doctor of
biological sciences, professor.
10.26104/NNTIK.2019.45.557
Садыкова Г.С., Шаршеналиева Г.А., Джунусова Г.С ОСОБЕННОСТИ ГОРМОНАЛЬНОГО ПРОФИЛЯ И БИОЭЛЕКТРИЧЕСКОЙ АКТИВНОСТИ МОЗГА У ЖИТЕЛЕЙ ГОР НА ВЫСОТЕ 1200 МЕТРОВ И 2800 МЕТРОВ НАД УРОВНЕМ МОРЯ. Наука, новые технологии и инновации Кыргызстана. 2020. №. 11. C. 117-122
|
