|
|
-
Эшимбекова А.Т., Эшимбеков Т.Т.
-
Эшимбекова А.Т., Эшимбеков Т.Т.
-
A.T. Eshimbekova, T.T. Eshimbekov
-
ЭТИМОЛОГИЯ НЕКОТОРЫХ ТЕРМИНОВ ОБОЗНАЧАЮЩИХ ТОТЕМНЫХ ЖИВОТНЫХ В КОЧЕВОЙ КУЛЬТУРЕ КЫРГЫЗОВ
-
КЫРГЫЗДАРДЫН КӨЧМӨН МАДАНИЯТЫНДАГЫ ТОТЕМ ЖАНЫБАРЛАРДЫ ТУЮНДУРГАН АЙ
-
ETYMOLOGY OF SOME TERMS DENOTING TOTEM ANIMALS IN THE NOMADIC CULTURE OF THE KYRGYZ
-
В данной статье рассмотрен вопрос определения
этимологии терминов в современном кыргызском языке,
которые в свою очередь имеют целый ряд коннотаций и
считается философемой концептуального характера для
тюркских народов. Следует отметить важность попыток внесения авторами альтернативных научных взглядов
относительно этимологии слов, которые исследовались
с этимологического аспекта в классических трудах известных тюркологов. Этимологические исследования в области
кыргызского языкознания в настоящее время обретают
новые перспективы развития с лингвокультурологического
и этимологического аспектов, в которых появляются все
новые этимологические толкования отдельных слов, обоснованные конкретными языковыми фактами. Но следовало бы также отметить, что современные тенденции кыргызской этимологии часто граничат с так называемой народной этимологией, в которой отдельные взгляды остаются на уровне безосновательных гипотез. Хотя народная
или, как обычно ее называют, ложная этимология всегда
имела место в языкознании как проявление объективного
характера, в котором существовал целый ряд взаимоисключающих взглядов на один и тот же объект изучения.
Подобные варианты наблюдаются и при определении этимологических истоков ряда слов в кыргызском языке: барс,
бугу (олень), бөрү (волк), жылкы (лощадь), жылан (змея),
бүркүт (орел), ак куу (лебедь), имеющих сакральный смысл.
-
Аталган макалада талдануучу терминдер жана
алар туюндурган жаныбарлардын культун ачып берүү менен көчмөн турмушту баштан кечирген кыргыздардын маданий турмушун да барактап, ыйык жаныбарлар менен
улуттук каада-салттын алкагында таанышууга болот.
Бизге бүгүнкү күндө белгилүү болгон тотем түшүнүктөрдү
туюндурган терминдердин семантикасы дайыма эле
туруктуу болбошу, айрым учурда алып жүргөн маанисинен кескин айырмаланып тургандыгын ачып берүү илимий
изилдөөбүздүн предмети саналат. Тотемизм доорунда көчмөн кыргыздардын маданиятында барс, бугу, бөрү, жылкы,
жылан, бүркүт жана ак куу жаныбары колдоочулук, коргоочулук касиети менен ыйыктык культуна ээ болуп, тотемдик милдетти аткарып келишкен. Аталган түшүнүктөрдү атаган терминдердин этимологиясын изилдөөдө
бир катар түрк тилдериндеги дериваттар келтирилген.
Айрым терминдин так этимологиясын аныктоо татаал,
андыктан этимологиялык өңүттөгү изилдөөлөр көбүнчө
тектеш тилдерди комплекстүү салыштырып талдоону
гана эмес, культурология, этнология, этнография, социология, философия жана ушул сыяктуу илимий багыттардан
кеңири маалыматка ээ болууну талап кылат. Андан тышкары тилдик каражаттар менен туюндурулган терең түшүнүктөргө аныктама берүү машстабы жеке маселелердин фрагменттүү, тар билими менен чектелбеген комплекстүү талдоону талап кылат.
-
This article discusses the issue of defining the etymology
of terms in the modern Kyrgyz language, which in turn have a
number of connotations and is considered a conceptual philosophy for the Turkic peoples. It should be noted the importance of
the authors' attempts to introduce alternative scientific views regarding the etymology of words that were studied from the etymological aspect in the classic works of famous turkologists.
Etymological research in the field of Kyrgyz linguistics is currently gaining new prospects for development from the linguistic-cultural and etymological aspects, in which new etymological interpretations of individual words appear, based on specific
language facts. But it should also be noted that current trends in
Kyrgyz etymology often border on the so-called folk etymology,
in which individual views remain at the level of baseless hypotheses. Although folk or, as it is usually called, false etymology has always taken place in linguistics as a manifestation of an
objective nature, in which there were a number of mutually exclusive views on the same object of study. Similar variants are
observed when determining the etymological origins of certain
words in the kyrgyz language: leopard, bugu (deer), boru (wolf),
zhylki (moose), zhylan (snake), burkut (eagle), ak kuu (swan),
which have a sacred meaning.
-
тотем, барс, олень, волк, лощадь, змея, орел, лебедь.
-
: тотем, барс, бугу, бөрү, жылкы, жылан, бүркүт, ак куу.
-
totem, leopard, deer, wolf, moose, snake, eagle, swan.
-
Эшимбекова Айгерим Темирболотовна,
Кыргызский государственный университет им.,
И.Арабаева, г.Бишкек, Кыргызская Республика,
аспирант.
Эшимбеков Тимур Темирболотович, Кыргызский
национальный аграрный университет им.
К.И.Скрябина, кандидат ветеринарных наук, и.о.
доцента.
-
Эшимбекова Айгерим Темирболотовна, И.Арабаев
атындагы Кыргыз мамлекеттик университети,
Бишкек шаары, Кыргыз Республикасы, аспирант.
Эшимбеков Тимур Темирболотович, К.И.Скрябин
атындагы Кыргыз улуттук агрардык
университети, Бишкек шаары, Кыргыз
Республикасы, ветеринария илимдеринин
кандидаты, доценттин милдетин аткаруучу.
-
Aigerim Eshimbekova, Kyrgyz state University by name
of I.Arabaev, Bishkek, Kyrgyz Republic,
postgraduate student.
Timur Eshimbekov, Kyrgyz national agrarian University
by name of K.Scriabin, Bishkek, Kyrgyz Republic,
candidate of veterinary sciences, acting associate
professor.
DOI:10.26104/NNTIK.2019.45.557
Эшимбекова А.Т., Эшимбеков Т.Т. ЭТИМОЛОГИЯ НЕКОТОРЫХ ТЕРМИНОВ ОБОЗНАЧАЮЩИХ ТОТЕМНЫХ ЖИВОТНЫХ В КОЧЕВОЙ КУЛЬТУРЕ КЫРГЫЗОВ. Наука, новые технологии и инновации Кыргызстана. 2020. №. 2. C. 259-263
|
