|
|
-
Хаджамбердиев И., Прохоренко В., Тухватшин Р.
-
Хаджамбердиев И., Прохоренко В., Тухватшин Р.
-
I. Hadjamberdiev, V. Prokhorenko, R. Tukhvatshin
-
ВОДНО-ЭКОЛОГИЧЕСКИЕ РИСКИ В ЦЕНТРАЛЬНОЙ АЗИИ
-
БОРБОРДУК АЗИЯДАГЫ СУУ-ЭКОЛОГИЯЛЫК ТОБОКЕЛДЕРИ
-
WATER-ECOLOGICAL RISKS IN CENTRAL ASIA
-
В статье проанализированы причины нарастающе-го водного дефицита природных и антропогенных фак-торов влияния - из-за сокращения ледников, нерацио-нальной ирригации и отходов промышленной деятенль-ности в странах Центральной Азии (ЦА). Приведены характерстики наиболее опасных хвостохранилищ, рас-положенных на берегах рек ЦА. Применены современные методы измерений на спектрофотометре DR 5000; радиометре SRP-68-01; масс-спектрометре GC-MS, HP 5890 II. Изложены результаты исследований загрязнения вод, почв, растений, пищевых продуктов радиоактив-ными элементами, запрещенными пестицидами, тяже-лыми металлами – ураном, мышьяком, кадмием. Пока-зано негативное влияние этих видов загрязнения на эко-логию местности и здоровье жителей регионов. Описа-ны резльтаты двух успешных пилотных проектов: по рациональному водопользованию в регионах и по очистке питьевой воды в больницах и школах экстремальных районов Юга Кыргызстана.
-
Макалада Борбордук Азиядагы (БA) өлкөлөрдө өсүп жаткан суунун жетишсиздигинин себептерин менен жаратылыш жана антропогендик жагдайлардын таа-сири - мөӊгүлөр азайтуу байланыштуу, туруксуз сугат жана иш калдыктары боюнча талдоосу жүргүзүлгөн. Борбордук Азиядагы дарыялардын жээгинде жайгашкан өтө кооптуу калдыктарды сактоочу мүнөздөмөсү бе-рилген. Азыркы өлчөө ыкмалары спектрометр DR 5000; радиометр SRP-68-01; масс-спектрометр GC-MS, HP 5890 II колдонулган. Белгиленген натыйжалары суунун булганышы изилдөө, топурак, өсүмдүктөр, радиоактив-дүү элементтер менен тамак-аш азыктары, тыюу са-лынган пестициддер, оор металлдар - уран, мышьяк, кадмий. Бул терс айлана-чөйрөнү булганышы ар кандай түрлөрдү заттар менен экологияга жана жергиликтүү аймактык жашоочуларынын ден соолуктарына тийгиз-ген таасири көрсөтүлгөн. Эки ийгиликтүү пилоттук долбоорлордун жыйынтыгы баяндалган: сарамжалдуу жөнүндө аймактардагы суу ресурстарын колдонуусу жана экстремалдуу өзгөчө аймактадарда ичүүчү сууну ооруканалар жана мектептерге тазалоо үчүн.
-
The article analyzes the causes of increasing water scarcity of natural and anthropogenic factors of influence - due to the reduction of glaciers, irrational irrigation and industrial waste in the countries of Central Asia (CA). The characteristics of the most dangerous tailing dumps located on the banks of the CA rivers are given. Modern methods of measurements on the spectrophotometer DR 5000; radiometer SRP-68-01; mass spectrometer GC-MS, HP 5890 II were applied. The results of studies of contamination of water, soil, plants, food radioactive elements, banned pesticides, heavy metals – uranium, arsenic, cadmium. The negative impact of these types of pollution on the ecology of the area and the health of the inhabitants of the regions is shown. Two successful pilot projects are described: on rational water use in regions and on the purification of drinking water in hospitals and schools of extreme regions of the South of Kyrgyzstan.
-
водные ресурсы, истощение, загрязнение,пестицид, уран, меры по смягчению.
-
: суу ресурстар, соолуу, булган¬уу, пестицид, уран, жумшартуу боюнча чаралар.
-
water, depletion, pesticides, uranium, pollution, mitigation, projects.
-
Хаджамбердиев Игорь, Азиатский медицинский инсти-тут, г.Кант, Кыргызская Республики, кандидат меди-цинских наук, и.о. доцента.
Прохоренко Виктор, Компания Илим, г.Бишкек, Кыр-гызская Республика, кандидат химических наук.
Тухватшин Рустам, Кыргызская государственная ме-дицинская академия, г.Бишкек, Кыргызская Респуб-лика, доктор медицинских наук, профессор.
-
Хаджамбердиев Игорь, Азия медициналык институту, Кант шаары, Кыргыз Республикасы, медицина илимде-ринин кандидаты, доценттин милдетин аткаруучу.
Прохоренко Виктор, Илим компаниясы, Бишкек шаары, Кыргыз Республикасы, техника илимдеринин кандида-ты.
Тухватшин Рустам, Кыргыз мамлекеттик медициналык академиясы, Бишкек шаары, Кыргыз Республикасы, медицина илимдеринин доктору, профессор.
-
Igor Khadjamberdiev, Asian medical Institute, Kant, Kyrgyz Republic, candidate of medical sciences, PhD
Victor Prokhorenko, Company Ilim, Bishkek, Kyrgyz Republic, candidate of Chemical Sciences.
Rustam Tukhvatshin, Kyrgyz state medical Academy, Bishkek, Kyrgyz Republic, doctor of medical Sciences, Professor.
10.26104/NNTIK.2019.45.557
Хаджамбердиев И., Прохоренко В., Тухватшин Р. ВОДНО-ЭКОЛОГИЧЕСКИЕ РИСКИ В ЦЕНТРАЛЬНОЙ АЗИИ. Наука, новые технологии и инновации Кыргызстана. 2019. №. 4. C. 277-280
|
