Новый выпуск

2023, №: 5

Подробнее

Наука, новые технологии и инновации Кыргызстана

Cтатья
Авторы
  1. Айталиева Т.К., Сейдибалиева Б.М.
  2. Айталиева Т.К., Сейдибалиева Б.М.
  3. T.K. Aitalieva, B.M. Seidibalieva
Название
  1. ИЗБРАНИЕ МАНАС БААТЫРА ХАНОМ И ЕГО СОРАТНИКИ
  2. МАНАС БААТЫРДЫН КАН ШАЙЛАНЫШЫ ЖАНА АНЫН ЧОРОЛОРУ
  3. THE ELECTION MANAS BATYR KHAN AND HIS SOLDIERS
Аннотация
  1. В статье основательно и широко исследована тема избрания Манас батыра ханом по эпосу “Манас”. Глав-ный герой эпоса рождается на Алтае, где и проходит его детство. Одним из своих первых подвигов он тоже пока-жет на Алтае. И когда Манасу исполняется пятнадцать лет, вышедшие вместе с ним на охоту друзья избирают его ханом. Второй раз его изберут ханом, когда его отец Жакып призывая народ к единству, выступит со своей речью перед народом. И только после долгих обсуждений народ примет единое решение.На примере эпоса, можно чётко увидеть как проходил ритуал избрания хана у кыр-гызов в былые времена. В добавок, исследованы функции и действия соратников Манаса кырк-чоро, при защите народа и государства. У каждого батыра из кырк-чоро были отличающиеся друг от друга качества. Но все они также как главный герой, боролись за свободу и целост-ность государства прилагая все свои усилия.
  2. Макалада “Манас” эпосундагы Манас баатырдын кан шайланышы тууралуу окуя кеңири баяндалып изил¬ден-ген. Эпостун башкы каарманы Алтайда туулуп, анын ба-ла¬лык мезгили да ошол жерде өткөн. Алгачкы эрдик¬те¬рин да ал Алтайда көрсөткөн. Манас он беш жашка толгон¬до салбуурунга чыккан жолдоштору аны кан шайла¬шат. Экин¬¬чи жолу атасы Жакып элди бир¬дик¬түү болууга ча-кы¬рып, кандуу журт бололу деген оюн ортого салган¬дан кийин кан шайлашат. Кан шайлоо учурунда көпкө кеңеши-шип, андан соң гана бир жыйын¬тыкка келишкен. Өткөн доорлордо кан шайлоо каада¬сы кыргыздарда кандайча жүр¬гүзүлгөндүгүн эпос¬тун миса¬лынан ачык көрүүгө бо-лот. Манас баатырдын эли-же¬рин коргоодо ишенимдүү жардамчылары болгон кырк чоросунун аткарган иште¬ри да изилдөөгө алынган. Кырк чоронун ар биринин бири-би-ри¬нен айырмаланып турган сапаттары болгон. Алар да баш¬кы каарман сыяктуу эле эли-жеринин эркиндиги үчүн бардык аракеттерин жумшашкан.
  3. The article thoroughly and widely explored the topic of election of Manas batyr khan on the epic "Manas". The main hero of the epic is born in the Altai, where his childhood passes. One of his first feats, he will also show in the Altai. When Manas turns fifteen, the friends who go out with him to hunt select him Khan. The second time he will be elected Khan, when his father Zhakyp urging the people to unity, will make his speech to people. And only after long discussions the people will make a unified decision. As an example of the epic, one can clearly see how the ritual of choosing the khan from the Kyrgyz in the old days . In addition, the functions and actions of Manas 40 soldier's associates, with the protection of the people and the state, were investigated. Each batyr fron his 40 soldiers had qualities that differed from each other. But all of them, as well as the protagonist, fought for the freedom and integrity of the state, making every effort.
Ключевые слова
  1. избирание хана, присаживать бе¬лому войлоку, сорок дружинник, красноречивый, перевод¬чик, великодушный, справедливый
  2. кан шайлоо, ак кийизге отургузуу, кырк чоро, сөзмөр, тилмеч, айкөл, адилеттүү.
  3. to elect the khan, to add to white felt, forty the combatant, eloquent, the translator, generous, fair.
Сведения об авторах
  1. Айталиева Толкун Кундузбековна, Таласский государственный университет, г.Талас, Кыргызская Республика, кандидат филологических наук, доцент. Сейдибалиева Бактыгул Медеткановна, Таласский государственный университет, г.Талас, Кыргызская Республика, преподаватель.
  2. Айталиева Толкун Кундузбековна, Талас мамлекеттик университети, Талас шаары, Кыргыз Республикасы, филология илимдеринин кандидаты, доцент. Сейдибалиева Бактыгул Медеткановна, Талас мамлекетик университети, Талас шаары, Кыргыз Республикасы, окутуучу.
  3. Tolkun Aitalieva, Talas state university, Talas, Kyrgyz Republic, candidate of philological sciences, associate professor. Baktygul Seidibalieva, Talas state university, Talas, Kyrgyz Republic, lecturer.
Полнотекстовая версия
DOI
  • None
  • Версия для цитирования
  • Айталиева Т.К., Сейдибалиева Б.М. ИЗБРАНИЕ МАНАС БААТЫРА ХАНОМ И ЕГО СОРАТНИКИ. Наука, новые технологии и инновации Кыргызстана. 2018. №. 4. C. 215-218