Новый выпуск

2024, №: 2

Подробнее

Известия ВУЗов Кыргызстана

Cтатья
Авторы
  1. Джакупбеков Б.Т., Асилова З.А.
  2. Джакупбеков Б.Т., Асилова З.А.
  3. B. Djakupbekov, Z. Asilova
Название
  1. ТРЕХМЕРНОЕ МОДЕЛИРОВАНИЕ ОТВАЛОВ ВСКРЫШНЫХ ПОРОД ПРИ ОСВОЕНИИ НАГОРНЫХ МЕСТОРОЖДЕНИЙ
  2. КЕН БАЙЛЫКТАРДЫ ИШТЕТҮҮДӨ БОШ ТЕКТЕРДИН УЮНДУСУН ҮЧ ӨЛЧӨМДҮҮ МОДЕЛДӨӨ
  3. 3D MODELING OF OVERBURDEN DUMPS DURING THE DEVELOPMENT OF UPLAND DEPOSITS
Аннотация
  1. Основная идея работы заключается в создании трехмерной модели отвалов вскрышных пород и оценки устойчивости отвалов, с учетом объема складируемых вскрышных пород и несущей способности основания под отвал. Адаптировано и обосновано применение программного продукта SketchUp для трехмерного моделирования и программного модуля GeoStudio SLOPE/W для расчета устойчивости отвалов на склоне. Научная и техническая значимость исследования заключается в установлении параметров отвалов в зависимости от несущей способности отвала, что позволяет регулировать объемы отгружаемых пород и безопасность проводимых горных работ. На конкретном примере отвала на Кумторского месторождения приведен расчет коэффициента запаса устойчивости с использованием двумерного разреза, который был получен от трехмерной модели отвала вскрышных пород с исследуемой области.
  2. Иштин негизги идеясы – бош тектердин уюндусун үч өлчөмдүү моделин түзүү жана бош тектердин көлөмүн жана бош тектери үчүн пайдубалдын көтөрүү жөндөмдүүлүгүн эске алуу менен бош тектердин жайлардын туруктуулугун баалоо. Үч өлчөмдүү моделдөө үчүн SketchUp программалык продуктусун жана тоо борундагы бош тектердин уюндусунун туруктуулугун эсептөө үчүн GeoStudio SLOPE/W программалык модулун колдонуу ылайыкташтырылган жана негиздөөсү. Изилдөөнүн илимий-техникалык мааниси бош тектердин уюндусун туруктуулугуна жараша бош тектердин параметрлерин белгилөө болуп саналат, бул ташылган тоо тектеринин көлөмүн жана тоо-кен иштеринин коопсуздугун жөнгө салууга мүмкүндүк берет. Кумтөр кениндеги төгүндүнүн конкреттүү мисалында изилденип жаткан аймактан бош тектердин үч өлчөмдүү моделинен алынган эки өлчөмдүү секцияны колдонуу менен туруктуулук коэффициентин эсептөө келтирилген.
  3. The main idea of the work is to create a three-dimensional model of overburden dumps and assess the stability of dumps, taking into account the volume of overburden stored and the bearing capacity of the foundation for the dump. The use of the SketchUp software product for three-dimensional modeling and the GeoStudio SLOPE/W software module for calculating the stability of dumps on a slope has been adapted and justified. The scientific and technical significance of the study is to establish the parameters of dumps depending on the bearing capacity of the dump, which makes it possible to regulate the volume of shipped rocks and the safety of mining operations. On a specific example of a dump at the Kumtor deposit, the calculation of the stability factor using a two-dimensional section, which was obtained from a three-dimensional model of an overburden dump from the study area, is presented.
Ключевые слова
  1. трехмерная модель, отвал вскрышных пород, устойчивость, коэффициент запаса устойчивости, несущая способность основания, объем вскрышных пород, площадь основания
  2. үч өлчөмдүү модель, жүк ташуучу бош тектер уюндусу, туруктуулук, туруктуулук коэффициенти, аянттын көтөрүү жөндөмдүүлүгү, уюндунун көлөмү, жайлардын аянты.
  3. three-dimensional model, overburden dump, stability, stability factor, base bearing capacity, overburden volume, base area.
Сведения об авторах
  1. Джакупбеков Белек Торокулович, Национальная академия наук Кыргызской Республики, г.Бишкек, Кыргызская Республика, научный сотрудник. Асилова Зульфия Атамырзаевна, Национальная академия наук Кыргызской Республики, г.Бишкек, Кыргызская Республика, кандидат технических наук, доцент, старший научный сотрудник.
  2. Джакупбеков Белек Төрөкулович, Кыргыз Республикасынын Улуттук илимдер академиясы, Бишкек шаары, Кыргыз Республикасы, илимий кызматкер. Асилова Зульфия Атамырзаевна, Кыргыз Республикасынын Улуттук илимдер академиясы, Бишкек шаары, Кыргыз Республикасы, техника илимдеринин кандидаты, доцент, улук илимий кызматкер.
  3. Belek Dzhakupbekov, National Academy of Sciences of the Kyrgyz Republic, Bishkek, Kyrgyz Republic, researcher. Zulfiya Asilova, National Academy of Sciences of the Kyrgyz Republic, Bishkek, Kyrgyz Republic, candidate of technical sciences, associate professor, senior researcher.
Полнотекстовая версия
DOI
  • 10.26104/IVK.2023.45.557
  • Версия для цитирования
  • Джакупбеков Б.Т., Асилова З.А. ТРЕХМЕРНОЕ МОДЕЛИРОВАНИЕ ОТВАЛОВ ВСКРЫШНЫХ ПОРОД ПРИ ОСВОЕНИИ НАГОРНЫХ МЕСТОРОЖДЕНИЙ. Известия ВУЗов Кыргызстана. 2023. №. 3. C. 16-20