|
|
-
Токторов Э.С., Бердимуратов Ч.М., Токторова А.Э.
-
Токторов Э.С., Бердимуратов Ч.М., Токторова А.Э.
-
E.S. Toktorov, Ch.M. Berdimuratov, A.E. Toktorova
-
КОНСТИТУЦИЯ КАК ОСНОВА НЕЗАВИСИМОСТИ ГОСУДАРСТВЕННОСТИ
-
КОНСТИТУЦИЯ КӨЗ КАРАНДЫСЫЗ МАМЛЕКЕТТҮҮЛҮКТҮН ПАЙДУБАЛЫНЫН НЕГИЗИ КАТАРЫ
-
THE CONSTITUTION AS THE BASIS OF INDEPENDENCE STATEHOOD
-
В статье предпринята попытка рассказать о новом
этапе развития государственности кыргызского народа, в
условиях суверенитета, о новой Коснтитуции страны, заложившее начало суверенного и независимого государсвто
кыргызского народа. Отмечено, что принятие новой Конституции страны знаменует начало нового этапа развития
государственности нашего народа. Появление классической Конституции в нашей республике, относится к началу
советской эпохи. Известно, что в 1918-1929 гг. кыргызский
народ жил под Конституцией Туркестанской АССР,
РСФСР, СССР, однако своей Конституции не было. Приобретенная автономная область, ее преобразования в Кыргызскую АССР дала возможность, создать первую конституционную комиссию, которая в 1926-1929 гг. выработали
и предложили несколько вариантов проекта Конституции.
Последний вариант был принят в 1929 г., что явилось большим политическим, правовым и историческим событием, в
жизни кыргызского народа и одноименной республики. В
дальнейшем были приняты новые Констиуции Кыргызской
ССР в 1937 и 1978 гг., что создало необходимые условия для
дальнейшего развития республики. С парадом суверенитетов, появились новые государственные обьединения. Кыргызстан, кыргызский народ в первые годы суверенитета и
независимости, столкнулся с острой необходимостью разработки и принятие новой Конституции независимой
страны. Была создана конституицонная комиссия, которая разработала проект новой Конституции. Она была
принята в 1993 г., и ознаменовала собой огромные перемены в политической, общественной, социально-экономической и культурной жизни страны. Впервые была введена новая система государтственного устройства, разделение
ветвей власти, многопартийная система и др. Конституция явилась основой независимого государства кыргызов. Однако, вскоре с 1996 года начались конституционные
реформы. Всего за 1993-2020 гг. Конституция была вновь
принято, дополнено, изменено и реформировано всего 10 раз. Таким образом, в статье предпринята попытка рассмотреть Коснтитуцию как основы независимого государства.
-
Макалада эгемендүү жана көз карандысыз кыргыз
мамлекетинин, улуттук мамлекет эгедери кыргыз элинин
өнүгүүсүнүн жаңы этабы башталышын жар салган Баш
мыйзам тууралуу баяндалат. Улуттук мамлекеттин, көз
каранды эмес жаңы өлкөнүн жаңы Конституциясынын кабыл алынуусу зор саясий, укуктук жана тарыхый окуя болгону талашсыз. Өлкөбүздө классикалык Конституциянын
пайда болуусу, калыптануусу, өнүгүүсү Кеңеш дооруна туура келет. Кыргыз эли 1918-1929 жылдар аралыгында Түрк.
АССРинин, РСФСРдин, СССРдин Конституцияларынын
алкагында жашап келген, бирок өзүнүн Коснтитуциясы
болгон эмес. 1927-жылы кыргыз эли автономиялуу облустан республика болуп кайра түзүлүп, советтик улуттук
автономиялык союздук мамлекеттик түзлүшкө ээ болуп,
Кыргыз АССРи катары түзүлгөн. Дал ошол мезгилде, тагыраагы 1926-1929-жж. Кыргыз АССРинин Баш мыйзамынын долбоорун жазуу боюнча атайын конституциялык комиссия түзүлүп, нече долбоор сунуш кылынып, акыркы долбоордун негизинде 1929-жылы биринчи Баш мыйзамыбыз -
Конститутциябыз кабыл алынган. Андан кийинки республикабыздын Конституциясы 1937-жылы, 1978-жылы кабыл алынып, республиканын андан аркы саясий, социалдыкэкономикалык, маданий өнүгүүсүнө өзгөчө салым кошкону
талашсыз. СССР кыйрап, улуттук мамлекеттердин эгемендүүлүк парадынан кийин, пайда болгон Кыргыз Республикасынын алгачкы Баш мыйзамынын долбоорун иштеп
чыгып, жаңы өлкөнүн жаңы Конституциясын кабыл алуу,
анын негизинде мамлекеттин жалпы өнүгүүсүн камсыз кылуу мезгил талабы эле. 1993-жылы кабыл алынган Конституция эл аралык аренага жаңы мамлекет - Кыргыз Республикасы пайда болгонун жарыя кылды. Жаңы Конституция
бизге жаңы саясий, мамлекеттик түзүлүштү, бийлик бутактарынын бөлүнүшүн, көп партиялуулук системаны
алып келди. Бирок, тез эле Баш мыйзамды реформалоо
башталды. 1993-жылдан баштап 2021-жылдар аралыгында Кыргыз Республикасы 10 жолу конституциялык реформалар өзгөрүүлөр турмушка ашырылган. Макалада Конституция көз карандысыз мамлекеттүүлүктүн пайдубалынын негизи катары каралып, Кыргызстандагы
конституциялык реформаларга саресеп салынды.
-
The article attempts to tell about a new stage in the development of the statehood of the Kyrgyz people, in conditions of
sovereignty, about the new Constitution of the country, which
laid the foundation for a sovereign and independent state of the
Kyrgyz people. It was noted that the adoption of the new Constitution of the country marks the beginning of a new stage in the
development of the statehood of our people. The appearance of
the classical Constitution in our republic dates back to the beginning of the Soviet era. It is known that in 1918-1929. the Kyrgyz people lived under the Constitution of the Turk. ASSR,
RSFSR, USSR, but there was no Constitution of its own. The
acquired autonomous region, its transformation into Kyrg. The
ASSR made it possible to create the first constitutional commission, which in 1926-1929. developed and proposed several versions of the project of the Constitution. The last option was
adopted in 1929, which was a great political, legal and historical event in the life of the Kyrgyz people and the republic of the
same name. In the future, new Constitutions of the Kyrgyz Republic were adopted. SSR in 1937 and 1978, which created the
necessary conditions for the further development of the republic.
With the parade of sovereignties, new state associations emerged. Kyrgyzstan, the Kyrgyz people in the early years of sovereignty and independence, faced an urgent need to develop and
adopt a new Constitution of an independent country. A constitutional commission was created, which developed a draft of a new
Constitution. It was adopted in 1993, and marked a huge change
in the political, public, socio-economic and cultural life of the
country. For the first time, a new system of state structure was
introduced, the separation of branches of power, a multi-party
system, etc. The Constitution was the basis of an independent
state of the Kyrgyz. However, soon after 1996, constitutional reforms began. Total for 1993-2020 The Constitution was readopted, supplemented, amended and reformed only 10 times.
Thus, the article makes an attempt to consider the Constitution
as the basis of an independent state
-
национальное государство, Конституция, принятие, конституционное развитие, изменение, дополнение, основа, реформа.
-
улуттук мамлекет, Баш мыйзам, кабыл алуу, конституциялык өнүгүү, өзгөртүү, толуктоо, негизи, реформалоо.
-
national state, Constitution, adoption, constitutional development, change, addition, basis, reform.
-
Токторов Эгемберди Самидинович, Ошский
государственный юридический институт, г.Ош,
Кыргызская Республика, кандидат юридических
наук, профессор.
Бердимуратов Ч.М., Ошский государственный
юридический институт, г.Ош, Кыргызская
Республика, соискатель.
Токторова Аселя Эгембердиевна, Бишкекский
государственный университет, г.Бишкек,
Кыргызская Республика, кандидат юридических
наук, доцент.
-
Токторов Эгемберди Самидинович, Ош мамлекеттик
юридикалык институту, Ош шаары, Кыргыз
Республикасы, юридика илимдеринин кандидаты,
профессор.
Бердимуратов Ч.М., Ош мамлекеттик юридикалык
институту, Ош шаары, Кыргыз Республикасы,
изденүүчү.
Токторова Аселя Эгембердиевна, Бишкек мамлекеттик университети, Бишкек шаары, Кыргыз Республикасы, юридика илимдеринин кандидаты, доцент.
-
Egemberdi Toktorov, Osh State Law Institute, Osh,
Kyrgyz Republic, candidate of legal sciences,
professor.
Ch. Berdimuratov, Osh State Law Institute, Osh,
Kyrgyz Republic, applicant.
Aselya Toktorova, Bishkek State University, Bishkek,
Kyrgyz Republic, candidate of legal sciences,
associate professor.
Токторов Э.С., Бердимуратов Ч.М., Токторова А.Э. КОНСТИТУЦИЯ КАК ОСНОВА НЕЗАВИСИМОСТИ ГОСУДАРСТВЕННОСТИ. Известия ВУЗов Кыргызстана. 2020. №. 4. C. 107-111
|
