|
|
-
Таиров Х.Р., Кыпчакова Ж.С.
-
Таиров Х.Р., Кыпчакова Ж.С.
-
Kh. Tairov, J. Kypchakova
-
ИСТОРИЯ РАЗВИТИЯ КАДАМЖАЙСКОГО СУРЬМЯНОГО КОМБИНАТА
-
КАДАМЖАЙ СУРЬМА КОМБИНАТЫНЫН ӨНҮГҮҮ ТАРЫХЫ
-
THE HISTORY OF THE DEVELOPMENT OF THE KADAMZHAY ANTIMONY PLANT
-
В статье освещается развитие горного дела в юго-западном регионе Кыргызстана. Место Кадамжайского сурьмяного комбината в горнодобывающей промышленности
Кыргызстана, его вклад в развитие страны. В 1927 году академик Ферсман изучил месторождение сурьмы и в
дальнейшем определил его параметры на основе геологических
исследований. В 1934 году в Кадамжае была запущена в
эксплуатацию четырехкамерная печь для дубления в
сурьмяных тиглях крудума, и в том же году на Московском
заводе было организовано производство пятисериновой и
фторированной аммонийной серы. Увеличивался
производства различных марок металла и освоение новых
запасов руды. Продукция сурьмяного комбината перерабатывается на 241 предприятии страны, и экспортируется в более чем 30 стран мира. После обретения независимости социально-экономический кризис в стране негативно сказался на Кадамжайском сурьмяном заводе. Тем не менее работа завода в советский и последующие периоды считалась одним из показателей развития производства в стране в целом.
-
Макалада ХХ кылымдын башындагы Кыргызстандын
түштүк-батыш чөлкөмүндөгү кен казуу иштеринин өнүгүшү,
тагыраак айтканда Кадамжай сурьма комбинатынын Кыргызстандын тоо кен тармагындагы орду, өлкөнүн өнүгүүсүнө
кошкон салымы камтылган. 1927-жылы Сурьма рудасынын
кенин академик Ферсман изилдеп, анын көрсөткүчтөрүн
андан ары терең геология негизде аныктама берген. 1934-
жылы Кадамжайда крудумдун антимониум тиглдеринде
зейгерлөө үчүн аракетке төрт камералуу меш киргизилген
жана ушул эле жылы Москванын бир заводунда беш
сернисттик жана фтористтик аммонийлик күкүрттүн
өндүрүлүшү уюштурулган. Металлдын ар түрдүү
маркаларын чыгарууну көбөйтүү колго алынып, руданын
жаңы запасы өздөштүрүлгөн. Сурьма комбинантынын
продукциясы өлкөбүздүн 241 ишканасында иштетилип, андан
сырткары, ал дүйнөнүн 30 дан ашуун өлкөсүнө экспорттолуп
турган: Эгемендүүлүк алгандан кийин өлкөдөгү социалдыкэкономикалык каатчылыктын Кадамжай сурьма
комбинатына терс таасирин тийгизген. Ошого карабастан
совет жана андан кийинки мезгилдерде комбинаттын иштеп
туруусу жалпы өлкөдөгү өндүрүштүн өнүгүүсүнүн
көрсөткүчтөрүнүн бири катары саналган.
-
The article highlights the development of mining in the
southwestern region at the beginning of the twentieth century, that
is, the role of the Kadamzhai antimony plant in the mining industry
of Kyrgyzstan, its contribution to the development of the country.
In 1927, Academician Fersman studied the antimony deposit and
subsequently determined its parameters based on geological
studies. In 1934, a four-chamber furnace for duplicating antimony
crustaceans was put into operation in Kadamzhai, and in the same
year, the Moscow plant organized the production of pateriserin
and fluorinated ammonium. The production of various grades of
metal and the development of new ore reserves increased. The
products of the antimony plant are processed at 241 enterprises of
the country and exported to more than 30 countries of the world.
After gaining independence, the socio-economic crisis in the
country had a negative impact on the Kadamzhai antimony plant.
Nevertheless, the work of the plant in the Soviet and subsequent
periods was considered one of the indicators of the development of
production in the country as a whole.
-
сурьма, горная добыча, минерал, цветной металл, рудник, редкоземельный металл.
-
сурьма, тоо кен, минерал, түстүү металл, рудник, сейрек кездешүүчү металл.
-
antimony, mining, mineral, non-ferrous metal, mine, rare earth metal
-
Таиров Хайридин Рахманалиевич, Баткенский
государственный университет, г. Баткен,
Кыргызская Республика, преподаватель.
Кыпчакова Ж.С., Баткенский государственный
университет, г. Баткен, Кыргызская Республика,
преподаватель.
-
Таиров Хайридин Рахманалиевич, Баткен
мамлекеттик университети, Баткен шаары,
Кыргыз Республикасы, окутуучу.
Кыпчакова Ж.С., Баткен мамлекеттик университети,
Баткен шаары, Кыргыз Республикасы, окутуучу
-
Khairidin Tairov, Batken State University, Batken,
Kyrgyz Republic, lecturer.
J. Kypchakova, Batken State University, Batken, Kyrgyz
Republic, lecturer
DOI:10.26104/NNTIK.2019.45.557
Таиров Х.Р., Кыпчакова Ж.С. ИСТОРИЯ РАЗВИТИЯ КАДАМЖАЙСКОГО СУРЬМЯНОГО КОМБИНАТА. Наука, новые технологии и инновации Кыргызстана. 2021. №. 8. C. 85-89
|
