|
|
-
Осмонов О.Ж.
-
Осмонов О.Ж.
-
O.J. Osmonov
-
ФОРМИРОВАНИЕ КЫРГЫЗСКОГО ГОСУДАРСТВА НА ЕНИСЕЕ
-
ЕНИСЕЙДЕ КЫРГЫЗ МАМЛЕКЕТИНИН КАЛЫПТАНЫШЫ
-
THE FORMATION OF THE KYRGYZ STATE IN YENISEI
-
В статье отражается процесс формирования кыргызского государства на Енисее. Большинство учёных, исследующих историю енисейских кыргызов, едины во мнении, что примерно, в середине VI в. кыргызы стали важной
политической силой и сумели создать независимое государство. В статье говорится о том, что в тот период кыргызским государством возглавляли три правителя – верховный правитель Хеси бей, второй - Ацзюшэ-бей, третий -
Ами-бей. Мы полагаем, что содержание во всех трёх именах одинаковой части “бей" говорит о том, что возможно,
уже в то время кыргызы имели такой институт управления, как бийство. Именно это позволило также предположить, что в это время появились три крыла кыргызов,
которые возглавляли, возможно, вышеуказанные правители. Во второй части статьи, мы пришли к выводу, что государство, основанное вышеуказанными тремя личностями, получило дальнейшее развитие и усиление при правителе Шибоцуй Ачжан. Он в 648 году прибыл в столицу Танской империи во главе дипломатической миссией и укрепил
отношения с Китаем.
-
Макалада Енисейде кыргыз мамлекетинин калыптанышы баяндалат. Енисейдик кыргыздардын тарыхын изилдеген окумуштуулардын көбү VI кылымдын орто ченинде
кыргыздар олуттуу саясий кучкө айланып, өз алдынча мамлекет түзгөн деп эсептейт. Макалада ошол мезгилде кыргыз мамлекетинин уч адам чогуу башкарып турганы айтылат. Кыргыз мамлекетинин башкы башкаруучусу Хеси-бей,
экинчиси Ацзюшэ-бей, үчүнчүс Ами-бей болгон. Үч ысымдын тен аягы «бей" деген сөз менен бүтушүнө караганда
ошол мезгилде эле кыргыздарда башкаруунун «бий" институту пайда болушу мүмкүн деп эсептейбиз. Ушундан улам
ошол доорго кыргыздардын үч канаты пайда болсо керек
деп божомолдойбуз. Жогоруда аталган үч адам үч канатты башкарышы ыктымал. Макаланын экинчи бөлүгүндө үч
адам негиздеген кыргыз мамлекети Шибоцуй Ачжан башкарган учурда өнүгүп күч алганы баяндалат. Ал 648-ж. Тан
империясынын борборуна дипломатиялык миссияны жетектеп барып, Кытай менен мамилени бекемдеген.
-
The process of formation of the Kyrgyz State in Yenisei is
presented in this article. Most scholars who study the history of
the Yenisei Kyrgyz agree that around the middle of the sixth
century, the Kyrgyz became an important political force and
managed to create an independent state. The article states that
at that time, the Kyrgyz state was lead by three rulers-the Supreme ruler – Hesi- Bey, the second - Azzyushе- Bey, and the thirdAmi- Bey. We believe that the content of the same part of “Bey"
in all three names suggests that the Kyrgyz may have already
had such an institution of governance as "”Bey". This also allowed us to assume that at this time there were three wings of the
Kyrgyz, which were lead, perhaps, by the above-mentioned rulers. In the second part of the article, we came to the conclusion
that the state founded by the above three individuals was further
developed and strengthened under the ruler Shibotsui Azhang.
In 648, he arrived in the capital of the Tang Empire at the head
of a diplomatic mission and strengthened relations with China.
-
Енисей, Минусинский край, УлугКем, бий, элтебер, каган, династия Тан, тюргеши, Уйгурский каганат.
-
Енисей, Минусинск крайы, Улуг-Кем, бий, эдтебер, каган, Таӊ династиясы, түргөштөр, Уйгур каганаты.
-
Yenisei, Minusinsk territory, Ulug-kem, biy, elteber, kagan, the Tang Dynasty, the Turgesh, the Uyghur Qaghanate.
-
Осмонов Оскон Жусупбекович, Национальная
Академия наук Кыргызской Республики,
г.Бишкек, Кыргызская Республика, доктор
исторических наук, профессор.
-
Осмонов Өскөн Жусупбекович, Кыргыз
Республикасынын Улуттук Илимдер
Академиясы, Бишкек шаары, Кыргыз
Республикасы, тарых илимдеринин доктору,
профессор.
-
Oskon Osmonov, National Academy of Sciences of the
Kyrgyz Republic, Bishkek, Kyrgyz Republic,
doctor of historical sciences, professor.
DOI:10.26104/NNTIK.2019.45.557
Осмонов О.Ж. ФОРМИРОВАНИЕ КЫРГЫЗСКОГО ГОСУДАРСТВА НА ЕНИСЕЕ. Наука, новые технологии и инновации Кыргызстана. 2020. №. 1. C. 132-135
|
