Жаңы саны

2024, №: 2

Кененирээк

Известия ВУЗов Кыргызстана

Макала
Авторлор
  1. Раиля Турсун
  2. Раиля Турсун
  3. Rey৻la Tuerxun
Макаланын аты
  1. ЗАИМСТВОВАННЫЕ СЛОВА ИЗ КИТАЙСКОГО ЯЗЫКА В ДРЕВНИЙ УЙГУРСКИЙ ЯЗЫК И СОЧЕТАНИЕ КУЛЬТУР
  2. БАЙЫРКЫ УЙГУР ТИЛИНЕ КЫТАЙ ТИЛИНЕН ӨЗДӨШТҮРҮЛГӨН СӨЗДӨР ЖАНА МАДАНИЯТТЫН АЙКАЛЫШЫ
  3. LOAN WORDS FROM THE CHINESE LANGUAGE THE ANCIENT UIGHUR LANGUAGE AND THE COMBINATION OF CULTURES
Аннотация
  1. Помимо того, что уйгурский язык является одним из тюркских языков, он развивался в тесном контакте с соседними народами и языками, поэтому в его составе много заимствованных слов. Уйгурский находится под сильным влиянием родственных языков, таких как узбекский и казахский. Примерно в X веке распространение исламской религии и культуры обогатило уйгурский словарный запас словами из арабского языка. Также в результате тесных экономических и культурных связей уйгурского и китайского народов на протяжении веков многие китайские слова были поглощены уйгурским языком, что способствовало его лексическому развитию и обогащению. Слова из китайского языка являются самыми древними приобретенными словами после иранского языка. Область исследований, относящихся к данной статье, ограничена китайскими иероглифами, используемыми уйгурами на Великом Шелковом пути, и состоянием китайского языка.
  2. Уйгур тили түрк тилдеринин бири болуу менен катар, коңшу улуттар, тилдер менен тыгыз байланышта өнүккөндүктөн курамында өздөштүрүлгөн сөздөр арбын кездешет. өзбек тили, казак тили сыяктуу бир тууган тилдердин, уйгур тилине тийгизген таасири өтө терең. Болжолу менен X кылымда ислам дини менен маданиятынын таралышы уйгур лексикасын араб тилинен кирген сөздөргө байыткан. Ошондой эле, уйгур жана кытай элинин кылымдар бою келген экономикалык-маданий тыгыз мамилелеринин жыйынтыгында абдан көп кытай сөздөрү уйгур тили тарабынан өздөштүрүлүп, лексикалык жактан өнүгүп, байышына салым кошкон. Кытай тилинен кирген сөздөр – иран тилинен кийин эле, эң байыркы өздөштүрүлгөн сөздөр болуп саналат. Аталган макалага тиешеси бар изилдөө чөйрөсү Улуу Жибек жолундагы уйгурлар колдонгон кытай иероглифтери жана кытай тилинин абалы менен чектелген.
  3. In addition to being one of the Turkic languages, the Uyghur language has developed in close contact with neighboring nations and languages, so there are a lot of borrowed words in its composition. Uyghur is deeply influenced by related languages, such as Uzbek and Kazakh. Around the Xth century, the spread of Islamic religion and culture enriched the Uyghur vocabulary with words from the Arabic language. Also, as a result of close economic and cultural relations between the Uyghur and Chinese people over the centuries, many Chinese words were absorbed by the Uyghur language, which contributed to its lexical development and enrichment. Words from the Chinese language are the oldest acquired words after the Iranian language. The area of research related to this article is limited to the Chinese characters used by the Uighurs on the Great Silk Road, and the state of the Chinese language.
Негизги сөздөр
  1. китайский язык, древний Уйгурский язык, заимствованные слова, культура, сочетание культур.
  2. кытай тили, байыркы уйгур тили, өздөштүрүлгөн сөздөр, маданият, маданияттын айкалышы.
  3. Chinese, ancient Uighur language, borrowed words, culture, combination of cultures.
Авторлор жөнүндө маалымат
  1. Раиля Турсун, Кыргызско-Турецкий университет Манас, Бишкек, Кыргызская Республика, старший преподаватель.
  2. Раиля Турсун, Кыргыз-Түрк Манас университети, Бишкек шаары, Кыргыз Республикасы, улук окутучу.
  3. Reyila Tuerxun, Kyrgyz-Turkish «Manas» University, Bishkek, Kyrgyz Republic, senior lecturer.
Pdf версиясы
DOI
  • 10.26104/IVK.2023.45.557
  • Цитаталоо
  • Раиля Турсун ЗАИМСТВОВАННЫЕ СЛОВА ИЗ КИТАЙСКОГО ЯЗЫКА В ДРЕВНИЙ УЙГУРСКИЙ ЯЗЫК И СОЧЕТАНИЕ КУЛЬТУР. Известия ВУЗов Кыргызстана. 2023. №. 3. C. 292-294