|
|
-
Баязова А.А., Мамытбеков У.К., Кидибаев М.М.
-
Баязова А.А., Мамытбеков У.К., Кидибаев М.М.
-
A. Bayazova, U. Mamytbekov, M. Kidibaev
-
ОПТИЧЕСКИЕ СПЕКТРЫ ПОГЛОЩЕНИЯ ИОНОВ CR3+ В МОНОКРИСТАЛЛАХ ДИГИДРОФОСФАТА КАЛИЯ (KH2PO4) И ДИГИДРОФОСФАТА АММОНИЯ (NH4H2PO4)
-
КАЛИЙ ДИГИДРОФОСФАТЫНЫН (KH2PO4) ЖАНА АММОНИЙ ДИГИДРОФОСФАТЫНЫН (NH4H2PO4) МОНОКРИСТАЛЛДАРЫНДАГЫ CR3+ ИОНДОРУНУН ОПТИКАЛЫК СПЕКТРДИК ЖУТУЛУУСУ
-
OPTICAL ABSORPTION SPECTRA OF CR3+ IONS IN SINGLE CRYSTALS OF POTASSIUM DIHYDROGEN PHOSPHATE (KH2PO4) AND DIHYDROGEN PHOSPHATE AMMONIUM (NH4H2PO4)
-
Были выращены беспримесные кристаллы дигидрофосфата калия (KDP), дигидрофосфата аммония (ADP) из насыщенного водного раствора при постоянной температуре 410С
методом медленного испарения. Исследованы оптические
спектры поглощения спектров ионов Cr3+ при рентгеновском
облучении кристаллов. Для изучения спектров оптического поглощения (СОП) исследуемых кристаллов использовались спектрофотометры Specord UV-Vis. Примесные ионы в структуре
диамагнитных кристаллов обуславливает появление локальных
энергетических уровней, которые располагаются в запрещенной зоне. Электроны, находящиеся на этих уровнях, могут перейти в зону проводимости в результате поглощения квантов,
энергия которых значительно меньше ширины запрещенной
зоны. В результате в оптических спектрах появляются полосы
поглощения примесных ионов, сдвинутые в длинноволновую
сторону от края фундаментального поглощения кристалла. В
спектрах поглощения таких окрашенных кристаллов 90K
наблюдались полосы как в видимой, так и в ультрафиолетовой
области. С изменением температуры максимумы этих полос
поглощения незначительно смещались в длинноволновую сторону, причем величина смещения для разных полос различна
-
Акырындык менен буулануу ыкмасы менен 410С туруктуу
температурада каныккан суу эритмесинде калий дигидрофосфатынын (KDP) жана аммоний дигидрофосфатынын (ADP)
кристаллдары өстүрүлдү. Кристаллдарды рентген нурунун
таасири астында нурдантуу менен Cr3+ иондорунун оптикалык жутулуу спектрлери изилденди. Изилденип жаткан кристаллдардын оптикалык жутулуу спектрлерин окуп үйрөнүү
үчүн Specord UV-Vis спектрофотометри колдонулду. Диамагниттик кристаллдардын түзүлүшүндөгү кошулма иондор,
тыюу салынган зонада жайгашкан аймактык энергетикалык
деңгээлдердин пайда болушун камсыздайт. Бул деңгээлдерде
жайгашкан электрондор, энергиясы тыюу салынган зонанын
энинен жетишээрлик кичине болгон өткөрүмдүүлүк зонасына
өтүшөт. Жыйынтыгында оптикалык спектрлерде, кристаллдын фундаменталдык жутулуу жагынан, узун толкун узундугун көздөй жылган кошулма иондордун жутулуу тилкелери
пайда болот. 90K температурада кристаллдардын жутулуу
спектрлериндеги тилкелер көзгө көрүнгөн жана ультрафиолеттик областта да байкалды. Температуранын өзгөрүшү менен тилкелердин максимумдары бир аз узун толкун узундук тарапка жылды жана жылышуу чоңдугу ар кандай тилкелер
үчүн ар түрдүү болду.
-
Pure crystals of potassium dihydrogen phosphate (KDP),
ammonium dihydrophosphate (ADP) were grown from a saturated
aqueous solution at a constant temperature of 410C by the slow evaporation method. The optical absorption spectra of the spectra of
Cr3+ ions under X-ray irradiation of crystals have been studied.
Specord UV-Vis spectrophotometers were used to study the optical
absorption spectra (OSA) of the crystals under study. Impurity ions
in the structure of diamagnetic crystals cause the appearance of
local energy levels, which are located in the band gap. Electrons
located at these levels can pass into the conduction band as a result
of the absorption of quanta, the energy of which is much less than
the band gap. As a result, absorption bands of impurity ions appear
in the optical spectra, shifted to the long wavelength side from the
fundamental absorption edge of the crystal. The absorption spectra
of such colored 90K crystals exhibited bands in both the visible and
ultraviolet regions. With a change in temperature, the maxima of
these absorption bands slightly shifted to the long wavelength side,
and the magnitude of the shift for different bands is different.
-
монокристалл, рост, выращивание, измерение, спектр, рентген, температура, максимум, образец, запрещенная зона, поглощение, длина волны.
-
монокристалл, өсүү, өстүрүү, өлчөө, спектр, рентген, температура, максимум, үлгү, тыюу салынган зона, жутулуу, толкун узундук.
-
single crystal, growth, cultivation, measurement, spectrum, x-ray, temperature, maximum, sample, band gap, absorption, wavelength.
Авторлор жөнүндө маалымат
-
Баязова Айгул Асыкбаевна, Кыргызский
национальный университет имени Ж. Баласагына,
г.Бишкек, Кыргызская Республика, старший
преподаватель.
Мамытбеков Уланбек Кыдырович, Национальная
академия наук Кыргызской Республики,
г.Бишкек, Кыргызская Республика, кандидат
физико-математических наук, ведущий научный
сотрудник.
Кидибаев Мустафа Мусаевич, Национальная
академия наук Кыргызской Республики,
г.Бишкек, Кыргызская Республика, доктор
физико-математических наук.
-
Баязова Айгүл Асыкбаевна, Ж. Баласагын атындагы
Кыргыз улуттук университети, Бишкек шаары,
Кыргыз Республикасы, улук окутуучу.
Мамытбеков Уланбек Кыдырович, Кыргыз
Республикасынын Улуттук илимдер академиясы,
Бишкек шаары, Кыргыз Республикасы, физика
жана математика илимдеринин кандидаты, улук
илимий кызматкер.
Кидибаев Мустафа Мусаевич, Кыргыз
Республикасынын Улуттук илимдер академиясы,
Бишкек шаары, Кыргыз Республикасы, физика
жана математика илимдеринин доктору.
-
Aigul Bayazova, Kyrgyz National University named
after Zh. Balasagyn, Bishkek, Kyrgyz Republic,
senior lecturer.
Ulanbek Mamytbekov, National Academy of Sciences
of the Kyrgyz Republic, Bishkek, Kyrgyz Republic,
candidate of physical and mathematical sciences,
leading researcher.
Mustafa Kidibaev, National Academy of Sciences of the
Kyrgyz Republic, Bishkek, Kyrgyz Republic, doctor
of physical and mathematical sciences.
Баязова А.А., Мамытбеков У.К., Кидибаев М.М. ОПТИЧЕСКИЕ СПЕКТРЫ ПОГЛОЩЕНИЯ ИОНОВ CR3+ В МОНОКРИСТАЛЛАХ ДИГИДРОФОСФАТА КАЛИЯ (KH2PO4) И ДИГИДРОФОСФАТА АММОНИЯ (NH4H2PO4). Известия ВУЗов Кыргызстана. 2023. №. 3. C. 3-6
|
