|
|
-
Алымбаев А.М.
-
Алымбаев А.М.
-
A. Alymbaev
-
ТЕОНИМ ТЕНГРИ И ЕГО ФИЛОСОФСКИЕ ОПРЕДЕЛЕНИЯ
-
ТЕҢИР ТЕОНИМИ ЖАНА АНЫН ФИЛОСОФИЯЛЫК АНЫКТАМАЛАРЫ
-
THEONYM TENGRI AND ITS PHILOSOPHICAL DEFINITIONS
-
Тенгрианство является древнейшим мировоззрением в истории человечества. Например, имя Бога встречается в форме
«Дингир» в древних шумерских глиняных надписях. После этого
мы часто встречаем его имя в формах «Тенгри», «Тангра»,
«Тур» в истории тюрко-монгольских народов, переселившихся и
живших на евразийском пространстве. Этот теоним жил
среди народов, проживающих в этом регионе, до начала XX века.
Сегодня, когда народы мира отходят от идеологии глобализации и каждый этнос сосредотачивается на исследовании собственного языка, истории и мировоззрения, потомки тюркомонгольских народов также идут к поиску и исследованию собственной идентичности. Именно в этом направлении сегодня
ведется изучение мировоззрения Бога, и в результате число ученых, изучающих его, увеличивается день ото дня.
-
Теңир дүйнөтаанымы адамзатттын тарыхындагы эн
байыркы дүйнөтааным болуп саналат. Мисалы, Теңирдин ысмы
“Дингир” формасында байыркы шумер чопо жазмаларында учурайт. Андан кийин биз анын ысмын “Теңир”, “Тенгри”, “Тангра”, “Тур” формаларында Евразия мейкиндигинде көчүп, жашап
жүрүшкөн түрк-монгол элдеринин тарыхынан байма-бай кезиктиребиз. Бул теоним ушул аймакта жашаган элдердин арасында ХХ кылымдын башына чейин жашап келди. Бүгүн дүйнө элдери ирилештирүү (глобализация) идеологиясынан четтеп, ар бир
этнос өзүнүн тилин, тарыхын жана дүйнөтаанымдарын изилдөөгө багыт алган учурда, түрк-монгол элдеринин урпактары да
өз иденттүүлүгүн табууга жана изилдөөгө бет алууда. Мына
ушул багытта бүгүнкү күнү Теңир дүйнөтаанымын изилдөө иши
колго алынып, андан улам аны изилдеген илимпоз-окумуштуулардын саны да күн санап арбып баратат.
-
Tengrianism is the oldest worldview in the history of mankind.
For example, the name of the God is found in the form of "Dingir" in
ancient Sumerian clay inscriptions. After that, we often find his name
in the forms "Tengri", "Tangra", "Tur" in the history of the TurkicMongolian peoples who migrated and lived in the Eurasian space.
This theonym lived among the peoples living in this region until the
beginning of the XXth century. Today, when the peoples of the world
are moving away from the ideology of globalization and each ethnic
group is focusing on the study of its own language, history and
worldview, the descendants of the Turkic-Mongolian peoples are also
going to search and explore their own identity. It is in this direction
that the worldview of God is being studied today, and as a result, the
number of scientists studying it is increasing day by day.
-
Теңир, Алла, Кудай, Умай, Небо, Земля, Туран, шаманизм, деизм, арат.
-
Теңир, Алла, Кудай, Умай, Асман, Жер, Туран, шаманизм, деизм, арат.
-
Temir, Alla, Kudai, Umai, Heaven, Earth, Turan, shamanism, deism, arat.
Авторлор жөнүндө маалымат
-
Алымбаев Абдрахман Мырзагулович, Национальная
Академия наук Кыргызской Республики,
г.Бишкек, Кыргызская Республика, кандидат
исторических наук, старший научный сотрудник.
-
Алымбаев Абдрахман Мырзагулович, Кыргыз
Республикасынын Улуттук илимдер Академиясы,
Бишкек шаары., Кыргыз Республикасы, тарых
илимдеринин кандидаты, улук илимий
кызматкер.
-
Abdrakhman Alymbaev, National Academy of Sciences
of the Kyrgyz Republic, Bishkek, Kyrgyz Republic,
candidate of historical sciences, senior researcher.
Алымбаев А.М. ТЕОНИМ ТЕНГРИ И ЕГО ФИЛОСОФСКИЕ ОПРЕДЕЛЕНИЯ. Известия ВУЗов Кыргызстана. 2023. №. 1. C. 187-191
|
