|
|
-
Ормонова С.
-
Ормонова С.
-
S. Ormonova
-
РОЛЬ САТИРЫ И ЮМОРА В КЫРГЫЗСКИХ АЙТЫШАХ
-
КЫРГЫЗ АЙТЫШТАРЫНДАГЫ ЮМОР МЕНЕН САТИРАНЫН РОЛУ
-
THE ROLE OF SATIRE AND HUMOR IN THE KYRGYZ AYTYSH
-
В этой статье речь идет об искусстве айтыш, который является составной частью кыргызской национальной
культуры. Айтыш – один из видов устного народного творчества, содержащий в себе духовно-эстетические ценности кыргызского народа. Айтыш является одним из видов
устного народного творчества, сохранившихся с древнейших времен, и он широко распространился кыргызского,
казахского, каракалпакского народов. Искусство айтыша
многогранно в тематическом плане, и вместе с тем охватывает в себе национальную идеологию кыргызского народа, его многовековые традиции, духовное мировосприятие,
менталитет и в целом все сторонние жизни. Успех проявления сатиры и юмора в айтыше зависит от мастерства
акына, его таланта импровизировать, и самое главное, от
уровня интеллектуальных способностей. Говоря другими
словами, в айтыше акын используя элементов сатиры и
юмора мог поднять актуальную тему в современном ему
обществе или критиковать своего соперника и это в свою
очередь позволяет презентовать его остроумие. Роль сатиры и юмора в айтыше связана с социальными, художественно-эстетическими, психологическими аспектами.
-
Бул макалада кыргыз улуттук маданиятынын бир бөлүгү болгон айтыш өнөрү жөнүндө сөз болот. Айтыш –
кыргыз элинин руханий-эстетикалык баалуулуктарын өзүнө камтыган оозеки чыгармачылыктын бир түрү. Айтыш
– кыргыз, казак, каракалпак элдеринде өтө кеңири тараган,
байыртадан бери келе жаткан элдик оозеки көркөм өнөрдүн бир түрү. Мында эки же андан көп акындар ыр менен
айтышат. Айтыш өнөрү тематикалык жактан ар тараптуу болуп, кыргыз элинин улуттук идеологиясын, кылым
карыткан салт-санаасын, руханий дүйнө таанымын, менталитетин, деги эле эл турмушунун баардык тарабын өзүнө камтып келет. Айтыштагы сатиранын, юмордун жакшы чыгышы акындардын чечендик чеберчилигине, импровизациялоо талантына жана эн негизгиси, интелектуалдык
дараметине жараша болоору белгилуу. Башкача айтканда,
акын сатиралык элементтерди, юморду колдонуу менен
учурдун актуалдуу маселесин козгоп же каршылашын сындап сөзгө жыга алган жана бул өз учурунда анын кыраакылыгын, акылмандыгын көрсөтө алган. Сатира менен юмордун айтыштагы орду көркөм эстетикалык, социалдык психологиялык аспектилер менен байланышта.
-
This article deals with the art of aitysh, which is an integral part of the Kyrgyz national culture. Aitysh is one of the types
of oral folk art that contains the spiritual and aesthetic values
of the Kyrgyz people. Aitysh is one of the types of oral folk art
that have survived from ancient times and it is widely spread
among the Kyrgyz, Kazakh, Karakalpak peoples. The art of aitysh is multifaceted in thematic terms, and at the same time it
embraces the national ideology of the Kyrgyz people, its centuries-old traditions, spiritual perception of the world, mentality
and, in general, all side lives. The success of the manifestation
of satire and humor in aitysh depends on the akyn's skill, his talent to improvise, and most importantly, on the level of intellectual abilities. In other words, in aitysh akyn, using elements of
satire and humor could raise an actual topic in contemporary
society or criticize his rival, and this, in turn, allows him to present his wit. The role of satire and humor in aitysh is associated with social, artistic, aesthetic, psychological aspects.
-
акыны, айтыш, народное устное творчество, сатира, юмор, искусство айтыш.
-
акындар, айтыш, элдик оозеки чыгармачылык, сатира, юмор, айтыш өнөрү.
-
аkyn, aitysh, folk oral creativity, satire, humor, the art of aitysh.
Авторлор жөнүндө маалымат
-
Ормонова С., Кыргызский государственный
университет им. И.Арабаева, г.Бишкек,
Кыргызская Республика, Гуманитарный колледж,
преподаватель.
-
Ормонова С., И.Арабаев атындагы Кыргыз
мамлекеттик университети, Бишкек шаары,
Кыргыз Республикасы, Гуманитардык колледжи,
окутуучу
-
S. Ormonova, Kyrgyz State University by name of
I.Arabaev, Bishkek, Kyrgyz Republic,
Humanitarian college, lecturer.
Ормонова С. РОЛЬ САТИРЫ И ЮМОРА В КЫРГЫЗСКИХ АЙТЫШАХ. Известия ВУЗов Кыргызстана. 2019. №. 12. C. 173-176
|
