Жаңы саны

2024, №: 3

Кененирээк

Наука, новые технологии и инновации Кыргызстана

Макала
Авторлор
  1. Сарсеитова А.Ш. Кадыралиева Б.К. Эсенкул уулу Т.
  2. Сарсеитова А.Ш. Кадыралиева Б.К. Эсенкул уулу Т.
  3. A. Sarseitova, B. Kadyralieva, Esenkul uulu T.
Макаланын аты
  1. ФЛОРИСТИЧЕСКИЕ РЕКРЕАЦИОННЫЕ РЕСУРСЫ КЫРГЫЗСТАНА
  2. КЫРГЫЗСТАНДЫН ФЛОРАЛЫК РЕКРЕАЦИЯЛЫК РЕСУРСТАРЫ
  3. FLORAL AND RECREATIONAL RESOURCES OF KYRGYZSTAN
Аннотация
  1. Биологические ресурсы Кыргызской Республики играют важную роль в экономике и традициях страны. Многие виды используются как продукты питания или для коммерческих целей – сюда входит 600 видов диких растений, используемых человеком. Республика – происхождения одомашненных фруктовых культур и здесь до сих пор имеется ряд диких предков этих растений (например, грецкий орех, яблоки, урюк и фисташка). Естественная среда обитания – жизненно важная часть практики традиционного использования земли, например, выпас скота, который основан на эксплуатации горных лугов. Традиции и культура кыргызского народа тесно связаны с дикой природой и ландшафтом страны, примером может служить древний кыргызский эпос «Кожожаш». Потеря биоразнообразия оказывает как прямое, так и косвенное воздействие на благополучие и уровень жизни людей – это относится и к качеству воды, и доступу к природным ресурсам, и к связи традиций и культуры с биоразнообразием.
  2. Кыргыз Республикасынын биологиялык ресурстары өлкөнүн экономикасында жана салттарында маанилүү ролду ойнойт. Көптөгөн түрлөрү тамак-аш же соода максатында колдонулат – бул адамдар колдонгон жапайы өсүмдүктөрдүн 600 түрүн камтыйт. Республика – үй-бүлөлүк жемиш өсүмдүктөрүнүн келип чыгуу борбору жана ушул жерде ушул өсүмдүктөрдүн бир катар жапайы ата-бабалары бар (мисалы, жаңгак, алма, өрүк жана мисте). Табигый жашоо чөйрөсү жерди салттуу пайдалануу практикасынын маанилүү бөлүгү болуп саналат, мисалы, тоо чөптөрүн эксплуатациялоого негизделген мал жаюу. Кыргыз элинин каада-салты жана маданияты өлкөнүн жапайы жаратылышы жана ландшафты менен тыгыз байланышта, буга мисал катары байыркы кыргыз эпосу «Кожожаш»боло алат. Биологиялык ар түрдүүлүктү жоготуу адамдардын жашоо-турмушуна жана жашоо деңгээлине түздөн-түз жана кыйыр таасирин тийгизет – бул суунун сапатына, жаратылыш ресурстарына жетүүгө, каада-салттардын жана маданияттын биологиялык ар түрдүүлүк менен байланышына да тиешелүү.
  3. Biological resources of the Kyrgyz Republic play an important role in the economy and traditions of the country. Many species are used as food or for commercial purposes – this includes 600 species of wild plants used by humans. The Republic is the center of origin of domesticated fruit crops and there are still a number of wild ancestors of these plants (for example, walnuts, apples, apricots and pistachios). Natural habitat is a vital part of the practice of traditional land use, for example, cattle grazing, which is based on the exploitation of mountain meadows. The traditions and culture of the Kyrgyz people are closely connected with the wildlife and landscape of the country, an example is the ancient Kyrgyz epic «Kozhozhash». The loss of biodiversity has both direct and indirect effects on the well-being and standard of living of people - this applies to water quality, access to natural resources, and the connection of traditions and culture with biodiversity.
Негизги сөздөр
  1. леса, фисташки, арча, ель, хлопок, облепиха, тюльпан, каперс, эдельвейс.
  2. токойлор, мисте, арча, карагай, пахта, чычырканак, жоогазын, каперс, эдельвейс.
  3. woods, pistachios, juniper, spruce, cotton, sea buckthorn, tulip, capers, edelweiss.
Авторлор жөнүндө маалымат
  1. Сарсеитова Аида Шамшибековна, Кыргызский национальный университет им. Ж.Баласагына, г.Бишкек, Кыргызская Республика, старший преподаватель. Кадыралиева Бермет Кайратбековна, Кыргызский национальный университет им. Ж.Баласагына, г.Бишкек, Кыргызская Республика, преподаватель. Эсенкул уулу Тендик, Кыргызский национальный университет им. Ж.Баласагына, г.Бишкек, Кыргызская Республика, преподаватель.
  2. Сарсеитова Аида Шамшибековна, Ж.Баласагын атындагы Кыргыз улуттук университети, Бишкек шаары, Кыргыз Республикасы, улук окутуучу. Кадыралиева Бермет Кайратбековна, Ж. Баласагын атындагы Кыргыз улуттук университети, Бишкек шаары, Кыргыз Республикасы, окутуучу. Эсенкул уулу Теңдик, Ж.Баласагын атындагы Кыргыз улуттук университети, Бишкек шаары, Кыргыз Республикасы, окутуучу.
  3. Aida Sarseitova, Kyrgyz National University named after Zh.Balasagyn, Bishkek, KR, senior lecturer. Bermet Kadyralieva, Kyrgyz National University named after Zh. Balasagyn, Bishkek, KR, lecturer. Esenkul uulu Tendik, Kyrgyz National University named after Zh.Balasagyn, Bishkek, Kyrgyz Republic, lecturer.
Pdf версиясы
DOI
  • 10.26104/NNTIK.2023.37.76.007
  • Цитаталоо
  • Сарсеитова А.Ш. Кадыралиева Б.К. Эсенкул уулу Т. ФЛОРИСТИЧЕСКИЕ РЕКРЕАЦИОННЫЕ РЕСУРСЫ КЫРГЫЗСТАНА. Наука, новые технологии и инновации Кыргызстана. 2023. №. 8. C. 42-46