|
|
-
Ормоналиев К.О., Сабиров Р.К.
-
Ормоналиев К.О., Сабиров Р.К.
-
K. Ormonaliev, R. Sabirov
-
ОСНОВНЫЕ ФАКТОРЫ НАПРЯЖЕННОСТИ В КЫРГЫЗСКО-ТАДЖИКСКИХ ПРИГРАНИЧНЫХ РАЙОНАХ В 2000-Е ГОДЫ
-
2000-ЖЫЛДАРДАГЫ КЫРГЫЗ-ТАЖИК ЧЕК АРА АЙМАКТАРЫНДАГЫ ЧЫҢАЛУУНУН НЕГИЗГИ ФАКТОРЛОРУ
-
THE MAIN FACTORS OF TENSION IN THE KYRGYZ-TAJIK BORDER AREAS IN THE 2000 YEARS
-
С момента обретения независимости в 1991 г. между центральноазиатскими республиками бывшего СССР обострились
этнотерриториальные конфликты, а приграничные районы
превратились в опасную зону, где постепенно накапливался конфликтный потенциал. Так, между Баткенским и Исфаринским,
Лейлекским и Гафуровским районами Кыргызстана и Таджикистана возникли очаги напряженности, обострились разногласия между приграничным населением. В статье рассматриваются основные факторы, вызывающие напряженность в кыргызско-таджикской приграничной зоне. В их числе, прежде всего,
следует указать национально-территориальное разграничение,
проведенное без учета местной специфики в советское время;
ограниченность и нерациональное использование земельно-водных ресурсов; укрепление и милитаризация границ, социальноэкономические факторы и другие. Чтобы снять напряженность, бесспорно, нужен долгосрочный комплексный подход.
При этом накопившиеся противоречия следует решать, прежде
всего, в социально-экономической сфере с учетом интересов
населения приграничных территорий.
-
1991-жылы көз карандысыздыкка ээ болгон учурдан тартып мурдагы СССРдин Борбордук Азия республикаларынын
ортосунда этно-территориялык чыр-чатактар күчөдү, ал
эми чек арага жакын райондор кооптуу зонага айланды, анда
бара-бара чыр-чатактар топтоло баштады. Тактап айтканда, Кыргызстан менен Тажикстандын Баткен жана Исфара,
Лейлек жана Гафуров райондорунун ортосунда тирешүү пайда болуп, чек арага жакын жашаган калктын ортосунда пикир
келишпестиктер күчөдү. Макалада кыргыз-тажик чек ара зонасында чыңалууну пайда кылган негизги факторлор каралат.
Алардын ичинен, баарынан мурда, совет мезгилинде жергиликтүү өзгөчөлүктү эске албастан жүргүзүлгөн улуттук-аймактык делимитацияны; жер-суу ресурстарынын чектелгендигин
жана сарамжалсыз пайдаланылышын; чек араларды бекемдөө
жана милитаризациялоо, социалдык-экономикалык факторлорду ж.б. чыңалууну жоюу үчүн узак мөөнөттүү комплекстүү мамиле керек экендиги талашсыз. Мында топтолгон карама-каршылыктарды баарынан мурда социалдык-экономикалык чөйрөдө чек ара аймактарындагы калктын кызыкчылыктарын эске алуу менен чечүү керек.
-
Since gaining independence in 1991, ethno-territorial conflicts have escalated between the Central Asian republics of the former USSR, and the border regions have become a dangerous zone,
where conflict potential has gradually accumulated. So, between the
Batken and Isfara, Leilek and Gafurov regions of Kyrgyzstan and
Tajikistan, hotbeds of tension arose, disagreements between the border population escalated. The article discusses the main factors causing tension in the Kyrgyz-Tajik border zone. Among them, first of
all, it is necessary to indicate the national-territorial delimitation,
carried out without taking into account local specifics in the Soviet
era; limited and irrational use of land and water resources; strengthening and militarization of borders, socio-economic factors, etc.
Undoubtedly, a long-term comprehensive approach is needed to relieve tension. At the same time, the accumulated contradictions
should be resolved, first of all, in the socio-economic sphere, taking
into account the interests of the population of the border territories.
-
Кыргызстан, Таджикистан, граница, приграничные районы, Баткен, Исфара, население, напряженность, факторы.
-
Кыргызстан, Тажикстан, чек ара, чектеш райондор, Баткен, Исфара, калк, чыңалуу, факторлор.
-
Kyrgyzstan, Tajikistan, border, border areas, Batken, Isfara, population, tension, factors.
Авторлор жөнүндө маалымат
-
Ормоналиев Канатбек Орозович, Национальная
академия наук Кыргызской Республики,
г.Бишкек, Кыргызская Республика, аспирант.
Сабиров Рысбек Келдибекович, Кыргызская
государственная академия физической культуры
и спорта им. Б. Турусбекова, г. Бишкек,
Кыргызская Республика, кандидат исторических
наук, и.о. доцента.
-
Ормоналиев Канатбек Орозович, Кыргыз
Республикасынын Улуттук илимдер академиясы,
Бишкек шаары, Кыргыз Республикасы, аспирант.
Сабиров Рысбек Келдибекович, Б. Турусбеков
атындагы Кыргыз мамлекеттик дене тарбия жана
спорт академиясы, Бишкек шаары, КР, тарых
илимдеринин кандидаты, доценттин м.а.
-
Kanatbek Ormonaliev, National Academy of Sciences
of the Kyrgyz Republic, Bishkek, Kyrgyz Republic,
postgraduate student.
Rysbek Sabirov, Kyrgyz State Academy of Physical
Culture and Sports named after B. Turusbekov,
Bishkek, Kyrgyz Republic, candidate of historical
sciences, acting associate professor.
10.26104/NNTIK.2023.62.20.031
Ормоналиев К.О., Сабиров Р.К. ОСНОВНЫЕ ФАКТОРЫ НАПРЯЖЕННОСТИ В КЫРГЫЗСКО-ТАДЖИКСКИХ ПРИГРАНИЧНЫХ РАЙОНАХ В 2000-Е ГОДЫ. Наука, новые технологии и инновации Кыргызстана. 2023. №. 1. C. 129-134
|
