Жаңы саны

2024, №: 1

Кененирээк

Наука, новые технологии и инновации Кыргызстана

Макала
Авторлор
  1. Калашникова О.Ю., Гафуров А.А., Ниязов Дж.Б., Кодиров С.М., Усубалиев Р.А.
  2. Калашникова О.Ю., Гафуров А.А., Ниязов Дж.Б., Кодиров С.М., Усубалиев Р.А.
  3. О. Kalashnikova, A. Gafurov, Dj. Niyazov, S. Kodirov, R. Usubaliev
Макаланын аты
  1. ПРОГНОЗ СТОКА РЕКИ ЧАТКАЛ НА ВЕГЕТАЦИОННЫЙ ПЕРИОД НА ОСНОВЕ СНИМКОВ MODIS
  2. ЧАТКАЛ ДАРЫЯСЫНЫН АГЫМЫН ВЕГЕТАЦИЯЛЫК МЕЗГИЛДЕ MODIS КОСМОСҮРӨТТӨРҮНҮН НЕГИЗИНДЕ БОЖОМОЛДОО
  3. THE CHATKAL RIVER RUNOFFFORECASTING FOR THE VEGETATION PERIOD BASED ON MODIS DATA
Аннотация
  1. В статье представлена методика прогноза водности реки Чаткал на вегетационный период, составленная на основе спутниковой информации снимков MODIS, обработанных в программе MODSNOW. Методика подготовлена с использованием методов статистического анализа, принятого в оперативном гидрологическом прогнозировании. Авторами были получены уравнения для прогноза водности реки Чаткал на вегетационный период (с апреля по сентябрь) и его уточнение (на период с мая по сентябрь). Оценена эффективность методики и её применимость в предупреждении маловодья (гидрологической засухи) и многоводья. Качество методики имеет категории хорошее и удовлетворительное, что подтверждает её надежность и эффективность в практическом применении в системе национальных гидрометеорологических служб.
  2. Макалада MODSNOW программасында иштетилген MODIS космосүрөттөрүнүн маалыматынын негизинде Чаткал дарыясынын вегетация мезгилине карата суунун молдуулугунун болжолдоо методологиясы берилген. Методология оперативдүү гидрологиялык болжолдоодо кабыл алынган статистикалык талдоо ыкмаларын колдонуу менен түзүлгөн. Авторлор Чаткал дарыясынын агымын молдуулугун вегетация мезгилине болжолдоо үчүн (апрелден сентябрга чейин) жана аны тактоодо (майдан сентябрга чейинки мезгилге) теңдемелерди алышкан. Методиканын натыйжалуулугу жана анын суунун азчылыгына (гидрологиялык кургакчылык) жана суунун көптүгүнө колдонулушу бааланат. Методиканын сапаты жакшы жана канааттандырарлык деп классификацияланат, бул анын улуттук гидрометеорологиялык кызматтардын тутумунда практикалык колдонууда ишенимдүүлүгүн жана натыйжалуулугун тастыктайт.
  3. The article presents a methodology for forecasting the Chatkal Rive water availability for the vegetation period based on the MODIS satellite images processed in the MODSNOW program. The methodology is compiled using statistical analysis methods adopted in operational hydrological forecasting. The authors obtained equations of the forecasting for the Chatkal River water availability for the vegetation period (April - September) and its refinement (May - September). The efficiency of the methodology and its applicability to low water (hydrological drought) and high water prevention was highly commended. The quality of the methodology is classified as good and satisfactory, which confirms its reliability and efficiency in practical application in the system of National Hydro-Meteorological Services (NHMS).
Негизги сөздөр
  1. сток реки, река Чаткал, прогноз водности, снежный покров, снимки MODIS, MODSNOW, Кыргызстан.
  2. дарыяны нагымы, Чаткал дарыясы, суунун молдуулугунун божомолдоо, MODIS космосүрөттөрү, кар катмары, MODSNOW, Кыргызстан.
  3. river runoff, Chatkal River, forecast of discharge, MODIS images, snow cover, MODSNOW, Kyrgyzstan.
Авторлор жөнүндө маалымат
  1. Калашникова Ольга Юрьевна, Центрально-Азиатский институт прикладных исследований Земли, г. Бишкек, Кыргызская Республика, кандидат географических наук, старший научный сотрудник. Гафуров Аброр Асроржонович, Немецкий исследовательский центр наук о Земле (GFZ), г.Потсдам, Германия, PhD, научный сотрудник. Ниязов Джафар Баходурович, Национальная Академия наук Таджикской Республики, г.Душанбе, Республика Таджикистан, кандидат исторических наук. Кодиров Собир Мамадиерович, Национальный исследовательский университет, г.Ташкент, Республика Узбекистан, старший преподаватель. Усубалиев Рыскул Абдыжакыпович, Центрально-Азиатский институт прикладных исследований Земли, г. Бишкек, Кыргызская Республика, кандидат географических наук.
  2. Калашникова Ольга Юрьевна, Борбордук Азиялык Жерди прикладдык изилдөө институту, Бишкек шаары, Кыргыз Республикасы, география илимдеринин кандидаты, улук илимий кызматкер. Гафуров Аброр Асроржонович, Жер илимдер боюнча Германиянын изилдөө борбору, Потсдам шаары, Германия, PhD, илимий кызматкер. Ниязов Джафар Баходурович, Тажик Республикасынын Улуттук илимдер академиясы, Душанбе шаары, Тажикстан Республикасы, тарых илимдеринин кандидаты. Кодиров Собир Мамадиерович, Улуттук изилдөө университети, Ташкент шаары, Өзбекстан Республикасы, улук окутуучу. Усубалиев Рыскул Абдыжакыпович, Борбордук Азиялык Жерди прикладдык изилдөө институту, Бишкек шаары, Кыргыз Республикасы, география илимдеринин кандидаты.
  3. Olga Kalashnikova, Central Asian Institute for Applied Geosciences, Bishkek, Kyrgyz Republic, candidate of geographical sciences, senior researcher. Abror Gafurov, German Research Centre for Geosciences, Potsdam, Germany, PhD, researcher. Jafar Niyazov, National Academy of Sciences of the Republic of Tajikistan, Dushanbe, Republic of Tajikistan, candidate of historical sciences. Sobir Kodirov, National Research University, Tashkent, Republic of Uzbekistan, senior lecturer. Ryskul Usubaliev, Central Asian Institute for Applied Geosciences, Bishkek, Kyrgyz Republic, candidate of geographical sciences.
Pdf версиясы
DOI
  • 10.26104/NNTIK.2023.62.11.007
  • Цитаталоо
  • Калашникова О.Ю., Гафуров А.А., Ниязов Дж.Б., Кодиров С.М., Усубалиев Р.А. ПРОГНОЗ СТОКА РЕКИ ЧАТКАЛ НА ВЕГЕТАЦИОННЫЙ ПЕРИОД НА ОСНОВЕ СНИМКОВ MODIS. Наука, новые технологии и инновации Кыргызстана. 2022. №. 9. C. 32-35