Научный журнал Кыргызстана

Смаилов Э.А., Самиева Ж.Т. Абдуллаева Р.А.
Смаилов Э.А., Самиева Ж.Т. Абдуллаева Р.А.
E. Smailov, J. Samieva, R. Abdullaeva

ОСНОВНЫЕ ПАРАМЕТРЫ ЭКСТРАКЦИИ ТАБАЧНОГО СЫРЬЯ И МЕТОДЫ ЭКСТРАКЦИИ НИКОТИНА
ТАМЕКИ ЧИЙКИ ЗАТЫН ЭКСТРАКЦИЯЛООНУН НЕГИЗГИ ПАРАМЕТРЛЕРИ ЖАНА НИКОТИН АЛУУНУН УСУЛДАРЫ
BASIC PARAMETERS OF TOBACCO RAW MATERIAL EXTRACTION AND METHODS OF NICOTINE EXTRACTION

Исследования показали, что скорость экстракции, коэффициент диффузии и массоперенос имеют наибольшее значение в начальный период реакции (15-30 мин.). На заключительном этапе экстракции, в области молекулярной диффузии, эти параметры значительно снижаются, что связано с изменением проницаемости растительной ткани и увеличением концентрации экстрагируемых веществ в экстракте. В статье приведены данные по водо- и этанол поглотительной способности сырья, продолжительности набухания, а также выделению экстрагируемых веществ из трех видов сырья. Данные показывают, что более половины экстрагируемых веществ, содержащихся в сырье, выделяется в течение первых трех часов выдержки сырья в экстрагентах. Полная кинетика процесса извлечения суммы экстрагируемых веществ из остатков табачного производства характеризуется кривыми, удовлетворительно описываемыми уравнениями. Основными способами извлечения никотина являются волжгонка (превращение твердого вещества в парообразную форму и возвращение его в твердая форма) и экстракция из растительного сырья и искусственный синтез. Второй метод – стоимость конечного продукта не мог быть развернут из-за его превосходства, неэффективности и нецелесообразности. Кроме того, искусственный синтез никотина связан с высокой токсичностью продукции, а размещение завода по его производству создало бы крупную проблему глобального масштаба.
Изилдөөлөр экстракциянын ылдамдыгы, диффузиянын жана массалык ташуунун коэффициенти реакциянын башталгыч мезгилинде эң чоң мааниге ээ болоорун көрсөттү (15- 30 мин.). Экстракциялоонун жыйынтыктоочу этабында, молекулярдык диффузиянын чөлкөмүндө, бул параметрлер олуттуу түрдө төмөндөйт, бул нерсе өсүмдүк тканынын өткөргүчтүгүнүн өзгөрүшү жана экстрактагы экстражигердүү заттардын концентрациясынын көбөйүшү менен байланышкан. Макалада чийки заттын суу жана этанолду жутуу жөндөмдүүлүгү, көбүүнүн узактыгы боюнча маалыматтар, ошондой эле чийки заттардын үч түрүнөн экстражигердүү заттардын чыгышы келтирилген. Бул маалыматтар чийки затта камтылган экстражигердүү заттардын жарымынан көбү чийки затты экстрагенттерде биринчи үч сааттын ичинде кармап турууда бөлүнүп алынаарын көрсөтүп турушат. Тамеки өндүрүшүнүн калдыктарынан экстражигердүү заттардын суммасын бөлүп алуу жараянынын толук кинетикасы теңдемелер менен канаатандыраарлык сүрөттөлүп жазылган ийри сызыктар менен мүнөздөлөт..Никотинди алуунун негизги усулдары – возгонка (катуу затты буу түрүнө айландырып, кайрадан катуу зат түрүнө келтирүү) жана өсүмдүк чийки затынан экстракциялоо жана жасалма синтез. Экинчи метод аяккы продуктынын наркынын жогоруулугунан, натыйжасыздыгынан жана максатка ылайыксыздыгынан улам жайылтыла албады. Мындан сырткары, никотиндин жасалма синтези өндүрүштүн жогорку токсикалуулугу менен байланышкан жана аны өндүрүү боюнча заводдун жайгаштырылышы дүйнөлүк масштабдагы чоң көйгөйдү жаратмак.
Studies have shown that the rate of extraction, the coefficient of diffusion and mass transport have the greatest value during the initial period of the reaction (15-30 min.). At the final stage of extraction, in the region of molecular diffusion, these parameters decrease significantly, which is associated with a change in the permeability of plant tissue and an increase in the concentration of extractable substances in the extract. The article presents data on water and ethanol absorption capacity of raw materials, duration of bulking, as well as release of extractable substances from three types of raw materials. it is data show that more than half of the extractables contained in the raw material are released during the first three hours of keeping the raw material in the extractants. The complete kinetics of the process of extracting the amount of extractable substances from the residues of tobacco production is characterized by curves satisfactorily described by equations. The main methods of nicotine extraction are volzgonka (turning a solid substance into a vapor form and returning it to a solid form) and extraction from plant raw materials and artificial synthesis. The second method is the cost of the final product could not be deployed due to its superiority, ineffectiveness and inappropriateness. In addition, the artificial synthesis of nicotine is associated with high toxicity of production, and the placement of a plant for its production would create a major problem on a global scale.

никотин, экстракция, параметры,синтез,отходы табаководства, экстрагент, продолжительность экстрагироавания, агротехнические приемы, выход никотина.
никотин, экстракция, параметрлер, синтез, тамеки өстүрүүчү калдыктар, экстрагент, экстракциянын узактыгы, айыл чарба практикасы, никотиндин түшүмү
nicotine, extraction, parameters, synthesis, tobacco growing waste, extractant, extraction duration, agricultural practices, nicotine yield.

Смаилов Эльтар Абламетович, Международный Узгенский технологический и образовательный институт им. Б.Мурзубраимова, г.Узген, Кыргызская Республика, доктор сельскохозяйственных наук, профессор. Самиева Жыргал Токтогуловна, Международный Кыргызско-Узбекский университет им. Б.Сыдыкова, г.Ош, Кыргызская Республика, доктор биологических наук, профессор. Абдуллаева Рахат Айбековна, Международный Узгенский технологический и образовательный институт им. Б.Мурзубраимова, г.Узген, Кыргызская Республика, аспирант.
Смаилов Эльтар Абламетович, академик Б.Мурзубраимов атындагы эл аралык Өзгөн технологиялык жана билим берүү институту, Ѳзгѳн шаары, Кыргыз Республикасы, айыл-чарба илимдеринин доктору, профессор. Самиева Жыргал Токтогуловна, Б.Сыдыков атындагы Эл аралык Кыргыз-Өзбек университети, Ош шаары, Кыргыз Республикасы, биология илимдеринин доктору, профессор. Абдуллаева Рахат Айбековна, академик Б.Мурзубраимов атындагы эл аралык Өзгөн технологиялык жана билим берүү институту, Ѳзгѳн шаары, Кыргыз Республикасы, аспирант.
Eltar Smailov, International Uzgen Technological and Educational Institute by name of B. Murzubraimov, Uzgen, Kyrgyz Republic, doctor of agricultural sciences, professor. Jyrgal Samieva, International Kyrgyz-Uzbek University by name of B.Sydykov, Osh, Kyrgyz Republic, doctor of biological sciences, professor. Rakhat Abdullaeva, International Uzgen Technological and Educational Institute by name of B. Murzubraimov, Uzgen, Kyrgyz Republic, postgraduate student.

Жүктөө

10.26104/NNTIK.2022.72.17.034

Жаңы саны

2024, №: 3

Наука, новые технологии и инновации Кыргызстана

Журналдар

Байланышуу