Жаңы саны

2023, №: 5

Кененирээк

Наука, новые технологии и инновации Кыргызстана

Макала
Авторлор
  1. Ботобекова Д.У
  2. Ботобекова Д.У
  3. D. Botobekova
Макаланын аты
  1. ПРОИСХОЖДЕНИЕ ДОЛГИХ ГЛАСНЫХ СОСТОЯЩИХ ИЗ ТРЕХ ЗВУКОВ
  2. ҮЧ ТЫБЫШТЫК ТИЗМЕКТЕН КУРАЛГАН СОЗУЛМА ҮНДҮҮЛӨРДҮН КЕЛИП ЧЫГЫШЫ
  3. THE ORIGIN OF LONG VOWELS WITH CONSISTING OF THREE SOUNDS
Аннотация
  1. В данной статье описывается происхождение начальных фонетических структур долгих гласных в кыргызском языке. Среди них рассмотрим происхождение долгих гласных состоящих из трех звуков. Долгие гласные состоящие из трех звуков подтверждают, что они образованы путём опускания некоторых согласных звуков между двумя гласными. Также можно увидеть, что если гласные по обе стороны от согласного схожи, то будет легче переключиться на более длинный гласный звук. Кроме того, можно заметить, что если согласный посередине опускается, то расстояние гласных с обеих сторон произносится с паузой. Мы видим, что такие примеры долгих гласных достигли своего нынешнего состояния, благодаря, опыту в речевой практике. Из-за отсутствия долгих гласных в древнетюркских языках некоторые слова того времени не стали долгими. Из-за этого они не успевали следовать за гласными в слове.
  2. Бул макалада кыргыз тилиндеги созулма үндүүлөрдүн баштапкы тыбыштык курулуштарынын келип чыгышы тууралуу баяндалат. Алардын ичинен үч тыбыштык тизмектен пайда болгон созулма үндүүлөрдүн келип чыгуу жолдору айтылат. Үч тыбыштык тизмектен пайда болгон созулма үндүүлөр, эки үндүүнүн ортосунда турган кээ бир үнсүз тыбыштардын түшүп калышынан жаралганын тастыктайт. Ошондой эле үнсүз тыбыштын эки жагындагы үндүүлөр окшош, бирдей болушса, созулма үндүүгө өтүүгө оңой болоорун көрүүгө болот. Мындан тышкары ортодогу үнсүз тыбыш түшүп калса анын эки жагындагы үндүү тыбыштардын арасы кээде тыным менен айтылганын байкайбыз. Созулма үндүүлөрдүн ушуга окшогон мисалдарын кептик практикада башынан өткөрүп азыркы абалга жеткенин көрөбүз. Эски түрк тилдеринде созулма үндүүлөрдүн жоктугуна байланыштуу ошол кездердеги кээ бир сөздөр созулмага айлана албаган. Ошону менен бирге, алар сөз ичиндеги үндүүлөр менен ээрчишүүгө үлгүрө алган эмес.
  3. This article describes the origin of the initial phonetic structures of long vowels in the Kyrgyz language. Among them, we will consider the origin of long vowels consisting of three sounds. Long vowels consisting of three sounds confirm that they are formed by omitting some consonant sounds between two vowels. You can also see that if the vowels on both sides of a consonant are similar, it will be easier to switch to a longer vowel sound. In addition, you can notice that if the consonant is omitted in the middle, then the distance of the vowels on both sides is pronounced with a pause. We see that such examples of long vowels have reached their present state, thanks to experience in speech practice. Due to the lack of long vowels in the ancient Turkic languages, some words of that time did not become long. Because of this, they did not have time to follow the vowels in the word.
Негизги сөздөр
  1. закрытый, слагать, слог, долгий, языки, звук, гласный, письменный, буква, окончание
  2. туюк, тизмек, муун, созулма, тилдер, тыбыш, үндүү, жазма, тамга, мүчө.
  3. closed, compose, syllable, long, languages, sound, vowel, written, letter, ending
Авторлор жөнүндө маалымат
  1. Ботобекова Дамира Усмановна, Баткенский государственный университет, Сулюктинский гуманитарно-экономический институт, г. Сулюкта, Кыргызская Республика, преподаватель.
  2. Ботобекова Дамира Усмановна, Баткен мамлекеттик университети, Сүлүктү гуманитардык-экономикалык институту, Сүлүктү шаары, Кыргыз Республикасы, окутуучу
  3. Damira Botobekova, Batken State University, Sulyukta Institute of Humanities and Economics, Sulyukta, Kyrgyz Republic, lecturer.
Pdf версиясы
DOI
  • DOI:10.26104/NNTIK.2019.45.557
  • Цитаталоо
  • Ботобекова Д.У ПРОИСХОЖДЕНИЕ ДОЛГИХ ГЛАСНЫХ СОСТОЯЩИХ ИЗ ТРЕХ ЗВУКОВ. Наука, новые технологии и инновации Кыргызстана. 2021. №. 8. C. 148-153