|
|
-
Орозобаков А.Т., Саякбаева Б.Б., Токтосунов Э.К
-
Орозобаков А.Т., Саякбаева Б.Б., Токтосунов Э.К
-
A.T. Orozobakov, B.B. Sayakbaeva, E.K. Toktosunov
-
НАЗЕМНЫЕ ИЗМЕРЕНИЯ ВЫСОТНОГО РАСПРЕДЕЛЕНИЯ ОЗОНА НА МИЛЛИМЕТРОВЫХ ВОЛНАХ В ИССЫК-КУЛЬСКОЙ ОБСЕРВАТОРИИ
-
ЫСЫК-КӨЛ ОБСЕРВАТОРИЯСЫНДА МИЛЛИМЕТРЛИК ТОЛКУНДАРДАГЫ ОЗОНДУН БИЙИКТИКТИК БӨЛҮНҮШҮН ЖЕР ҮСТҮНДӨ ӨЛЧӨӨ
-
GROUND-BASED MEASUREMENTS OF VERTICAL OZONE DISTRIBUTION ON MILLIMETER WAVEBANDS MADE IN THE YSSYK-KUL OBSERVATORY
-
Статья посвящена наблюдениям за озоновым слоем,
вкратце, на основных признанных мировых станциях. В
частности наземным радиофизическим исследованиям в
Средней Азии и России. Радиофизические измерения позволяют вести наблюдения круглосуточно независимо от облачности, кроме дней с осадками, в зависимости от поставленных задач. Определение содержания озона над обсерваторией в стратосфере в пределах высот 20-60 км.
Выполнялось методом микроволнового пассивного зондирования с помощью радиометрического спектрометра
(РМС-001) миллиметрового диапазона. Он основан на измерении спектра селективного теплового радиоизлучения молекул атмосферного озона в окрестности одной из линий
вращательного спектра этого газа. Исследуется вращательный переход молекулы О3 (60,661,5), резонансная частота которого близка 110836 МГц. Представлены результаты измерений, выполненные на высоте 1600 м над уровнем моря, 43
0
северной широты, 770
восточной долготы, на
берегу оз. Иссык-Куль. Получены высотные распределения
озона в сравнении с данными мирового центра, отмечены
области ее максимальной концентрации.
-
Макала кыскача, негизги деп таанылган дүйнөлүк
станцияларда озон катмарына байкоо жүргүзүүгө арналган. Көбүнчө Орто Азияда жана Россияда жер үстүндөгү
радиофизикалык изилдөөлөргө көңүл бурулган. Радиофизикалык өлчөөлөр коюлган милдеттерге жараша, жаан-чачын болбогон күндөрдө, булуттардын болгонуна карабастан, күнү-түнү байкоо жүргүзүүгө мүмкүнчүлүк берет.
Стратосферадагы 20-60 км бийиктик чектеринде обсерваториянын үстүндөгү озондун камтылышын аныктоо миллиметрлик диапазондун радиометрикалык спектрометинин (РМС-001) жардамы менен майда толкундуу пассивдүү
зонддоштуруучу ыкма менен аткарылды. Ал бул газдын айланма спектрлериндеги линиялардын бирөөсүнүн чет жакасындагы атмосфералык озондун молекулаларынын селективдүү жылуулук радионурдануусунун спектрин өлчөөгө
негизделген. О3 (60,661,5) молекуласынын айланма өткөөлү
изилденет, анын резонанстык жыштыгы 110836 МГц. ке
жакын болот. Ысык-Көл көлүнүн жээгиндеги деңиз
денгээлинен 1600 м. бийиктикте, 430 түндүк кеңдигинде,
770 чыгыш узактыгында аткарылган өлчөөлөрдүн жыйынтыктары берилди. Дүйнөлүк борборлордун маалыматтары менен салыштырылган озондун бийиктиктик бөлүнүштөрү алынды, анын максималдуу концентрациялары бар
аймактары белгиленди.
-
The work is devoted to observations of the ozone layer on
basic world stations, namely to ground-based radiophysical researches in Central Asia and Russia. Radiophysical measurements allow carrying out round-the-clock observations regardless of the cloudiness besides the days with precipitation
depending on assigned tasks. The determination of the ozone
content in stratosphere above the observatory at altotudes 20-
60 km was performed using a method of microwave passive sensing with a radiometric spectrometer (RMS-001) of a millimeter
waveband. It is based on measuring the spectrum of selective
thermal radio emission of atmospheric ozone molecules in the neighborhood of one of the lines of the rotational spectrum of
this gas. The rotational transition of molecule О3 (60.661.5),
resonance frequency of which is close to 110836 MHz is studied.
The results of measurements made on the board of lake IssykKul at altitude 1600 m above sea level, 430 Northern latitude
and 770 Eastern longitude are presented in the article. The ozone
vertical distributions were obtained and matched with data of
the World Center. The areas of its maximum concentration were
marked.
-
частота, поглощение, излучение, единицы Добсона, озонный слой, температура, влажность.
-
жыштык, жутулуу, нурлануу, Добсондун бирдиктери, озон катмары, температура, нымдуулук.
-
frequency, absorption, radiation, Dobson units, ozone layer, temperature, humidity
Авторлор жөнүндө маалымат
-
Орозобаков Алманбет Токтосунович,
Национальная Академия наук Кыргызской
Республики, г.Бишкек, Кыргызская Республика,
кандидат физико-математических наук,
ведущий научный сотрудник.
Саякбаева Бурул Бапаевна, Национальная
Академия наук Кыргызской Республики,
г.Бишкек, Кыргызская Республика, кандидат
физико-математических наук, старший научный
сотрудник.
Токтосунов Элдияр Канатбекович, Национальная
Академия наук Кыргызской Республики,
г.Бишкек, Кыргызская Республика, инженер.
-
Орозобаков Алманбет Токтосунович, Кыргыз
Республикасынын Улуттук илимдер Академиясы,
Бишкек шаары, Кыргыз Республикасы, физика
жана математика илимдеринин кандидаты,
жетектөөчү илимий кызматкер.
Саякбаева Бурул Бапаевна, Кыргыз
Республикасынын Улуттук илимдер Академиясы,
Бишкек шаары, Кыргыз Республикасы, физика
жана математика илимдеринин кандидаты, ага
илимий кызматкер.
Токтосунов Элдияр Канатбекович, Кыргыз
Республикасынын Улуттук илимдер Академиясы,
Бишкек шаары, Кыргыз Республикасы, инженер.
-
Almanbet Orozobakov, National Academy of Sciences
of the Kyrgyz Republic, Bishkek, Kyrgyz Republic,
candidate of physical and mathematical sciences,
leading researcher.
Burul Sayakbaeva, National Academy of Sciences of
the Kyrgyz Republik, Bishkek, Kyrgyz Republic,
candidate of physical and mathematical sciences,
senior researcher.
Eldiar Toktosunov, National Academy of Sciences of
the Kyrgyz Republik, Bishkek, Kyrgyz Republic,
engineer.
DOI:10.26104/NNTIK.2019.45.557
Орозобаков А.Т., Саякбаева Б.Б., Токтосунов Э.К НАЗЕМНЫЕ ИЗМЕРЕНИЯ ВЫСОТНОГО РАСПРЕДЕЛЕНИЯ ОЗОНА НА МИЛЛИМЕТРОВЫХ ВОЛНАХ В ИССЫК-КУЛЬСКОЙ ОБСЕРВАТОРИИ. Наука, новые технологии и инновации Кыргызстана. 2020. №. 4. C. 3-9
|
