|
|
-
Жумабеков Э.Ж.
-
Жумабеков Э.Ж.
-
E. Zhumabekov
-
ОХРАНА ПОЧВ КЫРГЫЗСТАНА
-
КЫРГЫЗСТАНДЫН ТОПУРАГЫН КОРГОО
-
SOIL PROTECTION IN KYRGYZSTAN
-
Одним из важнейших природных ресурсов является почва. Почва обладает плодородием для получения высоких и устойчивых урожаев. Причиной снижения плодородия почв является нерациональное использование земель. Охрана почв является важнейшей проблемой современного сельского хозяйства. Почва – тонкая пленка, покрывающая часть суши, толщина почвенного слоя колеблется до 1-2 м. Как только человек
стал земледельцем, он сразу же ввел в свой обиход и представление о почве, служащий объектом его труда. Веками и тысячелетиями, созданный на поверхности суши плодородный слой,
называемой почвой, во многом обеспечивает развитие жизни
на Земле. Поэтому охрана почв необходима для сохранения и
приумножения плодородия почв, для поддержания устойчивости в биосфере. Почва – основное свойство производства в
сельском хозяйстве, т. е. предмет труда земледельца и продукт этого труда. Образуются почвы очень медленно: слой
почвы толщиной 1 см формируются в различных природно -
климатических условиях на протяжении от 250 до 300 лет, а
разрушить ее можно за несколько лет. А для образования почвенного профиля до глубины 1 м нужно не одно тысячелетие.
Однако почва – тончайшая, легкоранимая живая оболочка
Земли. Потерять же мы ее можем за несколько лет, если думать только о текущих конкретных делах и бездумно эксплуатировать землю, не заботясь о ее сохранении и улучшении.
-
Топурак эң маанилүү жаратылыш ресурстарынын бири.
Топурак жогорку жана туруктуу түшүм алуу үчүн асыл. Жердин асылдуулугунун төмөндөшүнө жерди сарамжалсыз пайдалануу себеп болууда. Жер кыртышын коргоо – азыркы кездеги
айыл чарбасынын эң маанилүү проблемасы. Топурак – жердин
бир бөлүгүн каптаган жука пленка, топурак катмарынын калыңдыгы 1-2 мге чейин өзгөрөт. Адам дыйканчылык менен
алектенээри менен өзүнүн күнүмдүк турмушуна дароо эле топурак түшүнүгүн киргизген, ал жердин бир бөлүгүн жаап турат. Объектиси. Кылымдар жана миңдеген жылдар бою жер
бетинде пайда болгон топурак деп аталган түшүмдүү катмар
жер бетинде жашоонун өнүгүшүн негизинен камсыз кылат.
Демек, кыртыштын асылдуулугун сактоо жана жогорулатуу,
биосферадагы туруктуулукту сактоо үчүн жерди коргоо зарыл. Топурак айыл чарбасындагы өндүрүштүн негизги менчиги, башкача айтканда дыйкандын эмгегинин предмети жана
бул эмгектин продуктусу. Топурак абдан жай пайда болот:
250-300 жыл аралыгында ар кандай табигый-климаттык
шарттарда 1 см калыңдыктагы топурак катмары пайда болот жана ал бир нече жылдан кийин бузулушу мүмкүн. Ал эми
1 м тереңдиктеги кыртыштын профилин түзүү үчүн бир миңден ашык убакыт керек. Бирок, топурак Жердин эң ичке, эң аялуу тирүү кабыгы. Эгерде биз учурдагы конкреттүү иштерди
гана ойлоп, жерди сактап калуу жана жакшыртууну ойлобой,
ойлонбой иштетсек, бир нече жылда жоготуп алышыбыз
мүмкүн.
-
Soil is one of the most important natural resources. The soil
is fertile for high and sustainable yields. The reason for the decline
in soil fertility is the irrational use of land. Soil protection is the
most important problem of modern agriculture. The soil is a thin
film covering part of the land, the thickness of the soil layer varies
up to 1-2 m. As soon as a person became a farmer, he immediately
introduced into his everyday life the concept of soil, which serves as
the object of his labor. For centuries and millennia, a fertile layer,
called soil, created on the surface of the land, largely ensures the
development of life on Earth. Therefore, soil protection is necessary
to preserve and increase soil fertility, to maintain stability in the
biosphere. Soil is the main property of production in agriculture, i.e.
the subject of labor of the farmer and the product of this labor. Soils
are formed very slowly: a layer of soil 1 cm thick is formed in
various natural and climatic conditions over a period of 250 to 300
years, and it can be destroyed in a few years. And for the formation
of a soil profile to a depth of 1 m, more than one millennium is needed. However, the soil is the thinnest, most vulnerable living shell
of the Earth. We can lose it in a few years, if we think only about
current concrete affairs and thoughtlessly exploit the land, not caring about its preservation and improvement [1].
-
охрана почв, плодородие, деградация, экология, горы, гумус, эрозия, засоление, орошение, почва, удобрение, урожай.
-
топуракты коргоо, түшүмдүүлүк, деградация, экология, тоолор, гумус, эрозия, шорлоо, сугаруу, топурак, жер семирткич, түшүм.
-
soil protection, fertility, degradation, ecology, mountains, humus, erosion, salinization, irrigation, soil, fertilizer, harvest.
-
Жумабеков Э.Ж., Кыргызский научноисследовательский институт ирригации
Кыргызской Республики, г.Бишкек,
Кыргызская Республика, доктор
сельскохозяйственных наук.
-
Жумабеков Э.Ж., Кыргыз Республикасынын
Кыргыз илим-изилдөө ирригация институту,
Бишкек шаары, Кыргыз Республикасы, айыл
чарба илимдеринин доктору.
-
E.Zhumabekov, Kyrgyz Republic, Kyrgyz Research
Institute of Irrigation, Bishkek, Kyrgyz Republic,
Жумабеков Э.Ж. ОХРАНА ПОЧВ КЫРГЫЗСТАНА. Известия ВУЗов Кыргызстана. 2022. №. 6. C. 131-137
|
