|
|
-
Жанчарбекова С.Ж
-
Жанчарбекова С.Ж
-
S.Zh. Zhancharbekova
-
СОМАТИЗМЫ В ЭПОСЕ «МАНАС»
-
«МАНАС» ЭПОСУНДАГЫ СОМАТИЗМДЕР
-
SOMATISM IN THE EPOS «MANAS»
-
В статье исследуются лингвистические аспекты соматизмов в эпосе «Манас» как одного из важнейших вопросов в
изучении наименований частей тела человека, который состоит из древнего лексического пласта языка. Стилистические
и функциональные особенности названий частей человеческого
тела в эпосе анализируются лексическо-семантически, грамматически. В работе рассматривается описание внешности
героев эпоса, используются сравнения с окружающим миром,
животными, растениями. Приведены примеры использования
в тексте слов и словосочетаний которые характеризуют
телосложение, поведение, характер, внешность положительных и отрицательных героев. Кыргызский эпос “Манас” общим объемом более полмиллиона строк- поистине является энциклопедией жизни и быта народа далекого тясячалетия. Поэтому его лексика, перечень разнообразных слов и словосочетаний всегда привлекал внимание лингвистов, фольклористов
и литературоведов. Соматизмы существуют в устной форме
на протяжении десятилетий и являются одним из средств
передачи исполнителями эпоса пережитых действий нации,
формирования образа героев, выразительной и живой.
-
Бул макалада тилдеги эң байыркы лексикалык катмарды
түзүп турган адамдын дене-мүчө аталыштарын изилдөөнүн
актуалдуу маселелеринин бири катары “Манас” эпосундагы
соматизмдер лингвистикалык аспектиден изилдөөгө алынып,
эпостогу адамдын дене-мүчө аталыштарынын стилистикафункционалдык өзгөчөлүктөрү лексика-семантикалык, грамматикалык жактан анализге алынды. Эпостордогу баатырларды сүрөттөөдө, айлана чѳйрѳ менен, айбанаттары, өсүмдүктѳрү менен салыштыруулар мол колдонулат. Эпостордогу
көптөгөн оң жана терс каармандардын ар биринин дене түзүлүшүн, кыял-жоруктарын, кулк-мүнөзүн, сырткы келбетин
сүрөттөгѳн мисалдар келтирилген. Жалпы көлөмү жарым
миллиондон ашык сапты түзгөн "Манас" кыргыз эпосу чындыгында алыскы миң жылдыктагы элдин күнүмдүк жашоосунун
жана турмушунун энциклопедиясы болуп саналат. Демек,
анын сөз байлыгы, ар кандай сөздөрдүн жана сөз айкаштарынын тизмеси ар дайым лингвисттердин, фольклористтердин
жана адабият таануучулардын көңүлүн буруп келет. Соматизмдер ондогон кылымдар бою оозеки түрдѳ жашап келген
эпостун тилинде, эпостун аткаруучулары тарабынан улуттун башынан өткөн иш-аракеттерин, каармандардын образын түзүүдѳ, алардын кѳркѳм элесин таасирдүү жана жандуу
кылып берүүчү каражаттардын бири болуп саналат
-
The article examines the linguistic aspects of somatism in the
epic "Manas" as one of the most important issues in the study of the
names of parts of the human body, which consists of the ancient lexical layer of the language. The stylistic and functional features of the
names of parts of the human body in the epic are analyzed lexically
and semantically and contribute to the study of scientific and theoretical problems of the Kyrgyz language. the article discusses the
description of the appearance of the heroes of the epic, is used in
comparison with the surrounding world, animal plants. Examples of
the use in the text of words and phrases that characterize the physique, behavior, character, appearance of positive and negative characters are given. The Kyrgyz epic "Manas" with a total volume of
more than half a million lines is truly an encyclopedia of the life of
the people of the distant millennium. Therefore, his vocabulary, a
list of various words and phrases have always attracted the attention
of linguists, folklorists and literary scholars. Somatisms have existed
orally for decades and are one of the means of transmission by the
performers of the epic of the experienced actions of the nation, the
formation of the image of heroes, expressive and lively.
-
фольклор, эпос, соматизм, метафора, эпитет, стилистика, портрет, луноликая, широкоплечий.
-
фольклор, эпос, соматизм, метафора, эпитет, стилистика, портрет, ай чырайлуу, кең далы.
-
folklore, epic, somatism, metaphor, epithet, stylistics, portrait, moon-faced, broad-shouldered
-
Жанчарбекова Сабира Жамалбековна, Кыргызский
национальный университет им. Ж.Баласагына,
г.Бишкек, Кыргызская Республика, ст. преподаватель.
-
Жанчарбекова Сабира Жамалбековна, Ж.Баласагын
атындагы Кыргыз улуттук университети, Бишкек
шаары, Кыргыз Республикасы, улук окутуучу.
-
Sabira Zhancharbekova, Kyrgyz national university by
name of Zh.Balasagyn, Bishkek, Kyrgyz Republic,
senior lecturer.
DOI:10.26104/IVK.2019.45.557
Жанчарбекова С.Ж СОМАТИЗМЫ В ЭПОСЕ «МАНАС». Известия ВУЗов Кыргызстана. 2021. №. 2. C. 292-295
|
