Научный журнал Кыргызстана

Тайиров М.М., Мамытбеков У.К., Кошуев А.Ж.
Тайиров М.М., Мамытбеков У.К., Кошуев А.Ж.
M.M. Taiirov, U.K. Mamytbekov, A.J. Koshuev

МОНИТОРИНГ И ОЦЕНКА ВЛИЯНИЯ РАДОНОВОГО ФАКТОРА НА ЗДОРОВЬЕ ЛЮДЕЙ ПРОЖИВАЮЩИХ В ПРОБЛЕМНЫХ РАЙОНАХ ЮГА КЫРГЫЗСТАНА
ТҮШТҮК КЫРГЫЗСТАНДЫН КӨЙГӨЙЛҮҮ РАЙОНДОРУНДА ЖАШАГАН ЭЛДЕРДИН ДЕН-СООЛУГУНА РАДОНДУК ФАКТОРДУН ТИЙГИЗГЕН ТААСИРИН БААЛОО ЖАНА МОНИТОРИНГ ЖҮРГҮЗҮҮ
MONITORING AND EVALUATION OF RADON IMPACT IMPACT ON THE HEALTH OF PEOPLE LIVING IN PROBLEM AREAS OF SOUTHERN KYRGYZSTAN

В статье приводятся результаты эксперимен¬таль-ного исследования по определению концентрации радо¬на в атмосферном воздухе, жилых и офисных поме¬щениях и в питевых водах в городах Майлуу-Суу, Кочкор-Ата, Кызыл-Кыя, а также в некоторых регионах Баткенской области. Определено, что в водных источниках этих регионов кон¬цен¬трация радона не превышает нормы (это доказывает радоновую безопасность этих регионов). Исследованы офис¬ные и жилые помещения на радоновую безопасность в выше перечиленных городах и селах. Доказано, что кон¬цен¬трация объемной активности радона в родниковых во¬дах г.Кочкор-Ата в пять раз выше, чем в упомянутых вы¬ше нами в регионах. Проведенные сезонные наблюдения изме¬ре¬ния концентрации радона в воздухе жилых помещений, показало, что в зимних и весенних периодах концетрация радона относительно низка. Исследованных регионах опре¬де¬лены содержание радона и сравнены с существующей ква¬лификацией содержания радона в воздухе, помещениях и водах.
Макалада Майлуу-Суу, Кочкор-Ата, Кызыл-Кыя шаар¬¬ларынын жана Баткен областынын аймакта¬рын-дагы абадагы, ичүүчү суулардагы радондун көлөмдүк актив¬дүү¬лүгү эксперименталдык жол менен изилден¬ген-диги чагыл¬ды¬рылган. Бул аймактардагы суу булактарын-дагы радон¬дун концентрациясынын нормадагы көрсөткүч¬төн төмөн экендиги аныкталган (бул аймактардын радон¬дук жактан коркунучсуз экендигин далилдейт). Кочкор-Ата шаарынын суу булактарындагы радондун көлөмдүк активдүүлүгүнүн изилденген аймактардагы суу булакта¬рына караганда беш эсе көп экендиги далилденди. Кызыл-Кыя шаарындагы ар кан¬дай типтеги имараттардагы аба¬нын курамындагы радондун концентрациясы көп фактор¬лордон көз каранды экендиги каралып, талкууланды (Миса¬лы: имарат жай¬гаш¬кан жерден, имараттын кабаты¬нан, имарат курулган ма¬те-риалдан ж.б.). Ошондой эле жылдын мезгилдерине жа¬ра-ша шаардын имараттарынын, аба¬сындагы радондун кө-лөм¬дүк активдүүлүгү изилденди жана кыш жана жаз мез-гилдеринде радондун коцен¬трация¬сынын салыштырмалуу аз экендиги аныкталды.
In the article presents the results of an experimental study to determine the concentration of radonatmospheric air, resi-den¬tial and office space and in drinking water in the cities of Mai¬luu-Suu, Kochkor-Ata, Kyzyl-Kiya, as well as in some re-gions of the Batken region. It was determined that in the water sources of these regions the concentration of radon does not exceed the norm (this proves the radon safety of these regions). Investigated office and residential facilities for radon safety in the above-sawn cities and villages. It is proved that the concen-tra¬tion of volumetric activity of radon in the spring waters of Kochkor-Ata is five times higher than that mentioned above by us in the regions. The seasonal observations of measuring the concentration of radon in the air of residential buildings showed that in winter and spring periods the concentration of radon is relatively low. The conducted seasonal observations of measu-ring the concentration of radon in the air of residential buildings showed that in winter and spring periods the concentration of ra¬don is relatively low. The studied regions determined the con¬tent of radon and compared with the existing qualification of the content of radon in air, rooms and waters.

радон, радий, уран, изотоп, радиа¬ция, гранит, доза, радоноопасности, концентрация, объѐм¬ная активность, дозиметр, воздух, помещения, вода, здо¬ровье.
радон, уран, радий, көлөмдүк ак¬тив¬дүү¬лүк, радиация, радондук коркунуч, концентрация, дози¬метр, аба, имарат, суу, жыл мезгилдери, гранит, ден-соо¬лук.
radon, radium, uranium, isotope, radiation, gra¬nite, dose, radon hazard, concentration, volumetric activity, dosimeter, air, premises, water, health.

Тайиров Миталип Муратович, Баткенский государственный университет, г.Кызыл-Кия, Кыргызская Республика, доктор физико- математических наук, профессор. Мамытбеков Улан Кыдырович, Национальная Академия Наук Кыргызской Республики, г.Бишкек, Кыргызская Республика, кандидат физико-математических наук, доцент Кошуев Абдижамил Жумаевич, Баткенский государственный университет, г.Кызыл-Кия, Кыргызская Республика, кандидат физико- математических наук, доцент.
Тайиров Миталип Муратович, Баткен мамлекеттик университети, Кызыл-Кыя шаары, Кыргыз Республикасы, физика жана математика илимдеринин доктору, профессор. Мамытбеков Улан Кыдырович, Кыргыз Республи- касынын Улуттук Илимдер Академиясы, Бишкек шаары, Кыргыз Республикасы, физика жана математика илимдеринин кандидаты, доцент. Кошуев Абдижамил Жумаевич, Баткен мамлекет- тик университети, Кызыл-Кыя шаары, Кыргыз Республикасы, физика жана математика илимдеринин кандидаты, доцент.
Mitalip Taiirov, Batken state university, Kyzyl-Kiya, Bishkek, Kyrgyz Republic, doctor of physical and mathematical sciences, professor. Ulan Mamytbekov, National Academy of Sciences of the Kyrgyz Republic, Bishkek, Kyrgyz Republic, candidate of physical and mathematical sciences, associate professor. Abdijamil Koshuev, Batken state university, Kyzyl- Kiya, Bishkek, Kyrgyz Republic, physics-math Ilmarinen candidates, associate professor.

Download

10.26104/NNTIK.2019.45.557

New issue

2024, №: 3

Наука, новые технологии и инновации Кыргызстана

Journals

Contacts